Dach jętkowy: konstrukcja dachu jętkowego, koszty oraz wady i zalety dachów jętkowych
Dachy jętkowe od lat cieszą się dużą popularnością. Często stosuje się je w domach jednorodzinnych oraz w średniej wielkości budynkach. Czym charakteryzuje się ten rodzaj dachu i kiedy warto się na niego zdecydować?
Dach jętkowy: ogólna charakterystyka
Dach jętkowy to dach stromy (spadzisty), który budują więźby jętkowe. Jętka to pozioma belka, rozpostarta między krokwiami, w połowie ich wysokości lub wyżej. Jej celem jest wzmocnienie i nadanie stabilności konstrukcji. Dach jętkowy zbudowany jest zatem z podstawy (poziomych belek wiązarowych), ułożonych na niej spadziście krokwi, które łączą się w szczytowej części dachu, oraz jętki, krótszej belki łączącej krokwie w połowie ich wysokości lub wyżej. Przekrój dachu jętkowego łatwo rozpoznać, ponieważ konstrukcja tworzy charakterystyczne dwa trójkąty.
Ułożone jeden za drugim wiązary jętkowe tworzą więźbę dachową, czyli cały drewniany szkielet dachu. Na dalszych etapach prac na jego powierzchni układa się poszycie dachowe. Zadaniem całej konstrukcji jest przenoszenie obciążeń z dachu (dotyczy to zarówno ciężaru własnego konstrukcji, jak i obciążeń wywołanych na przykład przez śnieg) na konstrukcję nośną budynku, czyli ściany. Elementem łączącym dach ze ścianą budynku może być murłata (płatew stropowa), czyli drewniana belka dachowa układana na murze, choć nie zawsze się ją stosuje.
Rodzaje dachów z wykorzystaniem jętek
Jętki stosuje się w dachach stromych o różnym kącie nachylenia. Możemy wyróżnić 2 podstawowe rodzaje dachów jętkowych:
- Więźba krokwiowo-jętkowa (dach jętkowy klasyczny) – dotyczy konstrukcji o niedużej rozpiętości (maksymalnie 9 metrów),najczęściej o wysokim spadku (nachylenie w graniach 40-60 stopni). W tym wariancie długość jętek to maksymalnie 3,5 metra.
- Więźba płatwiowo-jętkowa (dach podparty) – dotyczy konstrukcji dachów o wyższej rozpiętości (od 7 do maksymalnie 9). W tym przypadku konieczne jest zastosowanie dłuższych jętek oraz ich dodatkowe wzmocnienie w postaci podpierających słupów. Rzędy słupów tworzą tzw. ściany stolcowe (stąd mówi się o dachu jętkowym jednostolcowym lub dwustolcowym, tj. takim, który ma odpowiednio jedną lub dwie ściany stolcowe). Dach dwustolcowy charakteryzuje się większą stabilnością i wytrzymałością.
Do jakiej maksymalnej rozpiętości można stosować dach jętkowy? Przyjmuje się, że rozpiętość ścian nie powinna być większa niż 12 metrów, natomiast kąt nachylenia dachu nie większy niż 65-67 stopni. Wraz ze wzrostem kąta nachylenia dachu wzrasta długość stosowanych krokwi, nie powinny być one jednak dłuższe niż 4-4,5 metra.
Konstrukcja krokwiowo-jętkowa czy zwykła więźba krokwiowa – co wybrać?
Wybór konstrukcji zależy przede wszystkim od wielkości i rodzaju dachu, jaki uwzględniono w wybranym przez nas projekcie domu. Tradycyjna więźba krokwiowa sprawdzi się przy prostych konstrukcjach, w których ani wysokość, ani rozpiętość nie są zbyt duże. Natomiast dla konstrukcji o długich krokwiach niezbędne jest zastosowanie jętek, tak by ją ustabilizować i wzmocnić.
Autor projektu domu wykonuje obliczenia powierzchni dachu i wszystkich parametrów konstrukcji, takich jak długość krokwi, ilości więzów, niezbędnych kątów nachylenia i długości poszczególnych elementów. Jeśli dla zapewnienia bezpieczeństwa, stabilności i wytrzymałości konstrukcji konieczne jest zastosowanie więźby jętkowej, rozwiązanie to zostaje uwzględnione jako integralna część projektu. Konstrukcja krokwiowo-jętkowa jest rozwinięciem tradycyjnej konstrukcji krokwiowej, jednocześnie budowa obu opiera się na tych samych założeniach.
Połączenie jętek z krokwiami – sposoby mocowania
Najważniejszym zadaniem jętek jest wzmocnienie konstrukcji dachu. By tak się stało, należy zastosować odpowiednio silne mocowanie do krokwi. Jednocześnie oba elementy trzeba tak połączyć, by mogły razem „pracować”. Najczęściej spotyka się 2 rodzaje mocowania elementów dachów jętkowych:
- Mocowanie stężeniowe – w tym wariancie krokwie i jętki łączy się za pomocą śrub. Oba elementy zostają do siebie dopasowane na docisk (styk).
- Mocowanie na tzw. półjaskółczy ogon – krokwie i jętki odpowiednio nacina się w miejscu łączenia oraz zespala na wcisk. Połączenie często wzmacnia się dodatkowo za pomocą śruby.
Jakie pokrycie wybrać na dach jętkowy?
Konstrukcja dachu jętkowego nie nakłada prawie żadnych ograniczeń, jeżeli chodzi o materiał pokrycia. Tym samym połacie dachowe możemy wykończyć między innymi dachówką ceramiczną, blachodachówką czy gontem. Jak wspomnieliśmy wcześniej, zastosowanie jętki sprawia, że konstrukcja dachu jest wzmocniona, tym samym charakteryzuje się dużą wytrzymałością na obciążenia. Dlatego zastosowanie nawet ciężkiego pokrycia dachu nie będzie stanowiło problemu.
By sprawdzić wytrzymałość dachu, przygotowuje się schemat statyczny dachu jętkowego. Na podstawie szeregu obliczeń wykazuje się jego wytrzymałość na obciążenia i odporność na czynniki atmosferyczne, w tym przede wszystkim na zaleganie pokrywy śnieżnej i odporność na działanie silnego wiatru.
Dach jętkowy jest jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań przy budowie domów jednorodzinnych z dwuspadowym dachem. Jest rozwiązaniem sprawdzonym i praktycznym, co potwierdzają opinie klientów, które zdecydowały się na dom z więźbą jętkową. W naszym portfolio projektów znajduje się wiele przykładów domów z dachem tego rodzaju, wśród nich na przykład projekt Alabaster 5.
Sprawdź nasze propozycje projektów domów z dachem wielospadowym.
