Filozofia zero waste w Twoim domu ­– ekologiczna moda na ograniczanie odpadów

Czy da się funkcjonować, nie produkując śmieci? Zwolennicy ruchu zero waste przekonują, że tak i podpowiadają, jak stawiać pierwsze kroki w kierunku życia bez odpadów. Wyjaśniamy, co to recykling, zasada 5R i które produkty zero waste warto wybierać.

Co to znaczy zero waste i dlaczego warto ograniczać produkcję odpadów?

Termin zero waste, czyli „zero odpadów”, oznacza coraz bardziej popularną w ostatnich latach ideę ograniczania produkcji śmieci przez człowieka. Dotyczy to przede wszystkim odpadów, które nie nadają się do recyklingu i nie podlegają biodegradacji. Aktywiści promujący życie w duchu zero waste podkreślają szkodliwy wpływ konsumpcjonizmu i nierozsądnego gospodarowania zasobami. Świat obiegają zdjęcia zwierząt dławiących się plastikowymi przedmiotami, olbrzymich stert śmieci i ubrań zalewających kraje Trzeciego Świata.

Czy możemy zmienić dramatyczną sytuację, w jakiej znalazła się Ziemia? Tak! Pomogą w tym sprawdzone rozwiązania zero waste, które warto włączać do swojego życia. Zmieniając nawyki, możemy nie tylko przysłużyć się planecie, lecz także zaoszczędzić sporo pieniędzy. Jak zacząć być zero waste? Przygotowaliśmy krótki poradnik dla osób, które chcą zrobić krok w kierunku świadomej konsumpcji.

Zero waste w pięciu krokach – czym jest zasada 5R?

Aby zrozumieć istotę trendu zero waste, warto przyjrzeć się „zasadzie 5R”. Pięć haseł streszcza jego najważniejsze założenia:

1. Reduce (ograniczaj)

Unikajmy kompulsywnych zakupów, przedmiotów słabej jakości, zastanówmy się, czy naprawdę potrzebujemy kolejnej pary butów i nowego telefonu.

2. Reuse (używaj ponownie)

Postarajmy się używać wielokrotnie również przedmiotów uważanych za jednorazowe i szukać kreatywnych zastosowań dla opakowań (np. zamienić kubeczki po jogurcie w małe doniczki, a słoiki po dżemach wykorzystać do przechowywania drobiazgów).

3. Recycle (oddawaj do recyklingu)

Stwórzmy domowy system segregacji odpadów i wrzucajmy do odpowiednich koszy materiały, które da się przetworzyć. Przykładem recyklingu jest przetwarzanie butelek PET – mogą z nich powstać kolejne plastikowe opakowania lub nowa tkanina. W definicji recyklingu mieści się także przetwarzanie takich odpadów jak szkło, papier czy metal.

4. Recover (odzyskuj energię)

Zasada wiąże się z pozyskiwaniem energii z odpadów, możliwego do zrealizowania w profesjonalnych warunkach.

5. Renew (odnawiaj)

Zamiast wyrzucać zniszczone przedmioty, starajmy się je naprawiać – buty oddać do szewca, odmalować stare krzesło i zafarbować sprane ubrania, by posłużyły dłużej.

Niektórzy dodają do listy kolejne „R”, czyli „Refuse” (odmawiaj – nie poddawaj się konsumpcyjnemu stylowi życia, kształtuj rynek swoimi wyborami), „Rethink” (przemyśl jeszcze raz, czy na pewno potrzebujesz danej rzeczy i co jeszcze możesz zrobić w duchu idei zero waste) oraz „Rot” (kompostuj odpady biologiczne w ogrodowym kompostowniku).

Jak kupować produkty zero waste, czyli bez zbędnych opakowań?

Warzywa i owoce to typowe produkty zero waste – niektóre nadają się do zjedzenia w całości, inne pozostawiają jedynie niewielką ilość odpadów bio. Trzeba pamiętać, że plastikowa reklamówka służy średnio przez 20-30 minut, po czym trafia do kosza. Alternatywą są wielorazowe woreczki na warzywa, owoce, strączki i kasze, które pozwalają uniknąć niepotrzebnego zużywania surowców. Mogą być wykonane z bawełny lub cienkiego tiulu – idealnie sprawdzi się firanka przerobiona na woreczek.

Kaszę, ziarna czy strączki można kupić na targu lub stoisku z produktami na wagę, prosząc o wsypanie ich do przyniesionego słoika. Na zakupy w duchu zero waste weźmy także plastikowy pojemnik, do którego sprzedawczyni włoży ser lub wędlinę. Jeśli musimy kupić opakowany produkt, wybierajmy te w kartonie, puszce lub szkle, a opakowanie oddajmy do recyklingu lub wykorzystajmy ponownie. Zakupy spakujmy do bawełnianej torby lub plecaka.

Zero waste dla początkujących – jak zacząć?

Zero waste i less waste (czyli „mniej odpadów”) nie jest wcale trudne. Proste kroki, od których można zacząć swoją przygodę z ekologią, to:

• ograniczenie zakupów i rozsądne planowanie – warto robić listy, by wiedzieć, co już mamy w domu,
• kupowanie nieco brzydszych warzyw i owoców – krzywa marchewka smakuje tak samo jak prosta, a mimo to ma większe szanse zmarnować się w sklepie,
• wybieranie lokalnych, sezonowych produktów, które nie musiały pokonać tysięcy kilometrów, by znaleźć się na naszym stole,
• rezygnacja z foliowych reklamówek,
• picie wody z kranu (by ograniczyć zużycie butelek PET),
• zabieranie ze sobą bidonu, własnego kubka na kawę, zestawu sztućców i bawełnianej serwetki ­– jedzenie w stylu zero waste będzie możliwe również w plenerze i na mieście,
• kreatywne wykorzystanie resztek jedzenia – warto wypróbować nowe przepisy zero waste,
• kupowanie mniejszych ilości jedzenia, by uniknąć psucia się produktów,
• kupowanie produktów bez opakowań,
• rezygnacja z drukowanych biletów – to przykład zero waste w podroży,
• odmawianie, gdy ktoś chce nam sprezentować coś niepotrzebnego (np. gadżet reklamowy),
• stosowanie mniejszej liczby kosmetyków, wybór szamponu w kostce i drewnianej szczoteczki do zębów,
• sprzątanie uniwersalną sodą oczyszczoną i octem – zamiast środków chemicznych w plastikowych opakowaniach,
• montaż energooszczędnych żarówek LED, by zaoszczędzić prąd,
• wybór ekologicznych i energooszczędnych źródeł ciepła do swojego domu (pompa ciepła, rekuperacja) – projektowanie zero waste jest coraz bardziej dostępne i opłacalne.

Zero waste to nie tylko modny trend, ale przede wszystkim aktywizm i świadome podejście do palących problemów współczesnego świata. Warto zastanowić się, jak żyć zero waste i podjąć konkretne kroki w kierunku ograniczenia konsumpcji.