Przygotowanie gleby i instalacji pod automatyczne systemy nawadniania

Oszczędność czasu, zmniejszenie zużycia wody, większa efektywność podlewania i ogromna wygoda. To największe korzyści wynikające z instalacji automatycznego systemu nawadniania. Montaż tego rodzaju systemu można przeprowadzić zarówno w nowo powstającym ogrodzie, jak i w już zagospodarowanym terenie. Jak się do tego przygotować?

Projekt ogrodu i systemów automatycznego sterowania nawadnianiem

Instalacja automatycznego nawadniania składa się systemu elastycznych rur poprowadzonych od przydomowego źródła wody do zraszaczy rozlokowanych w wybranych miejscach ogrodu. Rury umieszcza się bezpośrednio w glebie, a częstotliwość i intensywność zraszania kontroluje elektryczny sterownik, który możemy wcześniej odpowiednio zaprogramować, na przykład tak, by podlewał trawnik co 3 dni wieczorem.

Przydomowy system irygacyjny można dodatkowo wyposażyć w czujniki wilgotności gleby lub takie, które wykrywają zbliżający się deszcz. Pozwala to na automatyczne, bezobsługowe podlewanie roślin dokładnie wtedy, kiedy tego potrzebują.

Jak zaprojektować nawadnianie ogrody i skąd czerpać wodę?

Zaczynamy od lokalizacji ujęcia wody, które będzie zaopatrywać nasz system nawadniania. Może być to przydomowa (miejska) instalacja wodna, studnia głębinowa z pompą lub zbiornik magazynujący wodę deszczową. Niezależnie od wybranego źródła wody należy sprawdzić jego wydajność, tzn. ciśnienie oraz zdolność przyłączeniową.

Pierwszy parametr sprawdzimy, używając ciśnieniomierza lub kontaktując się z dostawcą wody, który udzieli nam odpowiednich informacji. Zdolność przyłączeniową, czyli natężenie przepływu wody, możemy ustalić w warunkach domowych, tzw. testem wiaderkowym. W tym celu mierzymy czas, w jakim przy maksymalnym odkręceniu kranu napełni się wiadro o pojemności 10 litrów. Za dobry wynik uznaje się 10-18 sekund. Dokładnie natężenie przepływu obliczymy wzorem:

Natężenie przepływu (m3/h) = 10 l (objętość wiadra)  * 3,6 / czas napełniania (s)

Jeśli korzystamy z pomocy firmy zewnętrznej, powyższe parametry pomoże nam ustalić projektant. Ich określenie jest bardzo istotne, ponieważ (wraz z informacją o wielkości nawadnianej działki) stanowi punkt wyjścia całego projektu. W przypadku niewielkiego natężenia przepływu wody, instalację nawadniającą należy podzielić na kilka sekcji, które będą uruchamiać się osobno, tak by zachować odpowiednie ciśnienie i wydajność pracy całego systemu.

Planowanie systemu automatycznego podlewania. Schemat systemu podziemnego nawadniania

Przed zakupem systemu automatycznego nawadniania należy przygotować schematyczny rzut terenu, na którym zostanie ułożona instalacja. Projekt nawadniania ogrodu zaczynamy od rozrysowania planu terenu w odpowiedniej skali, z zaznaczeniem ujęcia wody oraz istniejących obiektów: drzew, wymurowanych placyków czy obiektów małej architektury. W następnym kroku określamy, które miejsca mają być podlewane, a które powinny pozostać suche. Do drugiej grupy zaliczamy podjazdy, tarasy, ścieżki oraz inne elementy, w zależności od indywidualnych decyzji właścicieli działki.

Strefy zraszania i obsługa pompy

Kolejny krok to ustalenie rozkładu zraszaczy z uwzględnieniem funkcji, jakie mają spełniać. Przykładowo, do podlewania trawników stosuje się zraszacze obrotowe o szerokim zasięgu, a do nawadniania rabat i krzewów precyzyjniejsze elementy systemu nawadniania kropelkowego.

Ile zraszaczy powinno znaleźć się na jeden sekcji nawadnianego terenu? Zależy to głównie od jego wielkości i zagospodarowania. Projektując rozmieszczenie zraszaczy w sieci irygacyjnej, należy zwrócić uwagę na to, by ich zasięg objął równomiernie cały ogród. Należy wyeliminować obszary, w których kilka zraszaczy intensywnie nawadnia jeden fragment ogrodu, oraz takie, gdzie woda nie dociera w ogóle.

Efektywne działanie systemu nawadniania gwarantuje pompa, która powinna zostać dobrana do wydajności posiadanej studni. W zależności od potrzeb pompę można podłączyć do sterownika nawadniania lub wyposażyć w automatyczny wyłącznik.

Przygotowanie gleby i montaż systemu automatycznego nawadniania

Po sporządzeniu planu instalacji i naniesieniu go na mapę terenu możemy przystąpić do właściwego montażu. Najważniejsze części do systemu nawadniania to: instalacja wodna, programator, wszelkiego rodzaju złącza (np. kolankowe, trójniki) rury z polietylenu, puszki przyłączeniowe i zraszacze. System rur, wyprowadzony od ujęcia wody, wkopywany jest bezpośrednio w ziemię. W glebę wkopuje się również skrzynkę z rozdzielaczem, który kieruje wodę do wszystkich linii nawadniających. Pracę systemu kontroluje elektroniczny sterownik, który wcześniej programujemy według potrzeb.

Przygotowane rowków pod rury systemu nawadniającego i ciągnięcie rur

Jak przebiega montaż? Giętkie, wykonane z polietylenu rury układamy w wykopanych wcześniej rowkach na głębokości około 30 cm. W miejscach rozgałęzień i umiejscowienia zraszaczy rozcinamy je i instalujemy odpowiednie złączki. W trakcie tej czynności uważamy, by do otwartego przewodu nie dostała się ziemia i pamiętamy o zamontowaniu uszczelek. Po domknięciu systemu rur sprawdzamy podłączenie puszki przyłączeniowej do ujęcia wody i instalujemy programator.

Puszki przyłączeniowe i zraszacze wynurzalne – układamy zraszacze liniowe i systemy do automatyzacji

Ważnym elementem przydomowego systemu irygacyjnego są odpowiednio dobrane zraszacze oraz puszki przyłączeniowe. Oba te elementy możemy schować pod powierzchnią gruntu, co jest bardzo praktyczne (np. przy koszeniu trawnika) i nie wpływa negatywnie na estetykę ogrodu. W puszcze przyłączeniowej powinny znaleźć się niezbędne elektrozawory, które zarządzają wodą zgodnie z poleceniami przesyłanymi przez sterownik. Dzięki temu system działa w sposób zautomatyzowany, decydując chociażby o uruchomieniu zraszaczy wynurzalnych, tzn. wystawieniu ich ponad poziom gruntu na czas podlewania.

Po ułożeniu instalacji sprawdzamy jej działanie w praktyce. Dopiero gdy mamy pewność, że cały system pracuje poprawnie, możemy zasypać jego elementy i przywrócić teren do stanu wyjściowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na utwardzenie gleby wokół zraszaczy i utrzymanie ich w pozycji idealnie pionowej.

Automatyczne nawadnianie w starym ogrodzie

Warto pamiętać o tym, że wbrew obiegowemu przekonaniu montaż systemu automatycznego nawadniania nie jest zadaniem skomplikowanym i można go przeprowadzić również w zagospodarowanym już ogrodzie, nie niszcząc zasadzonych roślin. Przede wszystkim dlatego, że zasadnicza część instalacji układana jest pod trawnikiem, którego fragmenty można delikatnie zdjąć, a po montażu przewodów ułożyć z powrotem. Odpowiednio przeprowadzony zabieg pozwala na niemal natychmiastowe przywrócenie ogrodu do stanu sprzed rozpoczęcia prac.

Dobrze przygotowany projekt nawadniania ogrodu to odczuwalna oszczędność czasu i pieniędzy. Jego przygotowanie można zlecić wyspecjalizowanej firmie lub podjąć się samodzielnego wdrożenia, pamiętając o opisanych wyżej zasadach. Cena systemu nawadniania trawnika uzależniona jest od wielu czynników i zależy głównie od posiadanej instalacji, wyboru konkretnych rozwiązań (np. zraszaczy, systemu sterowania), a także wielkości i zagospodarowania ogrodu.