Jak obliczyć kąt nachylenia dachu?

Większość z nas patrząc na dom jednorodzinny, rzadko zwraca uwagę na dach i kąt jego nachylenia – a jeśli już, to ewentualnie w kontekście estetyki całego budynku. Tymczasem kąt dachu jest bardzo istotną informacją dla ekipy budowlanej, która realizuje budowę domu. Czym zatem jest kąt dachu, a czym jego nachylenie i dlaczego są tak istotne? Między innymi na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule. A zatem zapraszamy do lektury!

Kąt dachu a jego nachylenie – co to właściwie jest?

Zacznijmy od absolutnych podstaw, czyli odpowiedzenia na pytanie, czym właściwie jest kąt nachylenia dachu? Odpowiadając na to pytanie, możemy powiedzieć, że jest to po prostu kąt, jaki tworzy się między połacią dachu a płaszczyzną poziomą, np. stropem.

Problematyczne z punktu widzenia „zwykłego Kowalskiego” może być to, że nachylenie dachu określa się w dwojaki sposób: w procentach lub w stopniach. Procentowo nachylenie dachu najczęściej opisują dekarze, natomiast producenci pokryć dachowych stosują oznaczenia kąta nachylenia w stopniach.

Do określenia kąta nachylenia dachu konieczne jest ustalenie jego wzniesienia. Czym jest wzniesienie? Jest to miara wysokości, o jaką podniesie się dach o danym nachyleniu na długości 1 metra. Żeby zobrazować to inaczej – wysokość tę można uzyskać poprzez wyznaczenie na ścianie szczytowej poziomego odcinka o długości 1 metra, a następnie: poprzez zmierzenie odległości w pionie od obu końców odcinka do połaci. Różnica w wynikach to właśnie wzniesienie dachu. Wyrażona w procentach - wyznacza wartość nachylenia.

Jak obliczyć kąt nachylenia dachu?

Kąt nachylenia dachu jest bardzo ważnym parametrem z praktycznego punktu widzenia, dlatego zaleca się podawać jego dokładną wartość – w przypadku stosowania oznaczenia procentowego przynajmniej w przybliżeniu do pierwszego miejsca po przecinku. Nie jest to jednak częstą praktyką w projektach, gdyż tam zazwyczaj dokładny kąt uzyskany zostanie na podstawie rzędnych wysokości elementów, na których opiera się konstrukcja. Kąt nachylenia będzie zaś wartością wynikową.

Jak obliczyć kąt nachylenia oraz nachylenie dachu samodzielnie? Przy zastosowaniu odpowiednich wzorów, można obliczyć kąt nachylenia zarówno w procentach, jak i stopniach:

• Wzór na obliczenie nachylenia dachu w procentach, gdy znamy jego kąt: 

nachylenie [%] = 100 x tg α [0]

• Wzór na obliczenie kąta nachylenia dachu w stopniach gdy znamy jego nachylenie:

kąt nachylenia [˚  ] = arctg (nachylenie [%] / 100 )

Ile powinien wynosić kąt nachylenia dachu?

Wyjaśniliśmy, jak obliczyć kąt dachu, choć – jak widzisz – działanie, które umożliwiają uzyskanie tej wartości, nie należą do najprostszych. Z pomocą przychodzi kalkulator – wersja naukowa w Windowsie w zupełności wystarczy :). Alternatywnie zaleca się korzystać z dostępnych tabel, które pomagają w szybkim uzyskaniu pożądanej wartości. Jest to tym prostsze że w Polsce i tak na ogół stosuje dachy o kącie nachylenia, który mieści się w przedziale 35-45˚  .

Dlaczego kąt nachylenia dachu w domach w naszym kraju wynosi najczęściej właśnie tyle? Ponieważ jest to optymalne nachylenie w kontekście warunków pogodowych, jakie dominują w Polsce. Z dachu o takim nachyleniu woda podczas intensywnych opadów spływa równomiernie, a w okresie zimowym śnieg nie zalega na dachu, tylko samoistnie z niego spada. Pewną ciekawostką w tym kontekście może być fakt, że w górach na południu kraju, gdzie opady śniegu są częstsze i bardziej obfite, stosuje się bardziej spadziste dachy. Jest to charakterystyczna cecha choćby dla stylu zakopiańskiego.

Kształtowanie nachylenia połaci w polskich domach jest też często narzucone przepisami lokalnymi, zawartymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub warunkach zabudowy. Te zwykle kontynuują sytuację zastaną.

Na marginesie możemy dodać, że nawet w domach z tzw. płaskim dachem, nie jest on całkowicie płaski. Kąt nachylenia w takim przypadku wynosi około 3˚  , co oczywiście jest konieczne do sprawnego odprowadzania wody.

Kąt nachylenia dachu – do czego są potrzebne te informacje?

Skoro wyjaśniliśmy już, jak zmierzyć kąt dachu, wyjaśnijmy jeszcze, dlaczego ma to tak duże znaczenie w projekcie domu. Od kąta nachylenia dachu zależy między innymi to, jakie pokrycie dachowe można zastosować. Minimalny kąt nachylenia dla dachówki ceramicznej i cementowej to 10˚, dla blachodachówki to minimum 10-14˚, a dla gontów bitumicznych – minimum około 11˚. Najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem jest blacha płaska, którą można kłaść przy kącie nachylenia dachu w przedziale 3-90˚  .

Warto też wspomnieć, że dopuszczalny kąt nachylenia dachu prawie zawsze jest jasno określony w warunkach zabudowy. W dokumencie zazwyczaj umieszczony jest dopuszczalny przedział kąta nachylenia, którego nie można przekroczyć. O dopuszczalnym kącie nachylenia dachu decyduje również Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. Dlatego warto się z nim zapoznać przed zakupem projektu konkretnego domu, by nie okazało się, że nie spełnia on z góry narzuconych wymogów. Istotnym czynnikiem wyboru kąta nachylenia dachu jest także plan na zagospodarowanie poddasza. Jeśli ma to być przestrzeń użytkowa, nachylenie dachu powinno wynosić około 35° lub charakteryzować się wysoką ścianką kolankową. To najbardziej praktyczne rozwiązania, które pozwolą swobodnie zaaranżować poddasze.