Jak tanio wybudować dom, czyli najtańsza technologia budowy domu

Budowa domu jednorodzinnego zawsze jest inwestycją czasochłonną i kosztowną, wiążącą się z dużymi wydatkami praktycznie na każdym etapie inwestycji – od momentu zakupu działki, po prace wykończeniowe. Warto jednak pamiętać o tym, że podczas budowy domu można wybrać pewne rozwiązania, które pozwalają nieco ograniczyć koszty inwestycji. W poniższym artykule porównujemy najważniejsze rozwiązania konstrukcyjne i sprawdzamy, jaki system budowy domu jest najtańszy. Zapraszamy do lektury!

Z czego najtaniej wybudować dom – fundamenty budynku

Już na wstępie zaznaczmy, że odpowiedź na pytanie, z czego najtaniej wybudować dom, wcale nie jest prosta. Wiele zależy bowiem od takich aspektów jak kształt i typ budynku, jego wielkość, a nawet specyfika samej działki, która może narzucać pewne rozwiązania konstrukcyjne. Podkreślmy zatem, że w tym artykule skupiamy się głównie na porównaniu konkretnych technologii, a zaczynamy od tego, co jest kluczowe dla każdego domu jednorodzinnego, zaczynając od fundamentów.

Fundament tradycyjny

Fundament tradycyjny, nazywany również ławą fundamentową to rozwiązanie, które standardowo stosuje się od wielu lat. Jest to pozioma, odporna na ściskanie i rozciąganie belka, którą wytwarza się z betonu wzmacnianego zbrojeniem. Tradycyjne ławy fundamentowe umieszcza się pod ścianami nośnymi domu – czyli przede wszystkim ścianami zewnętrznymi, ale również niektórymi ścianami wewnętrznymi.

Ile będzie kosztował fundament tradycyjny? Trudno na to pytanie odpowiedzieć jednoznacznie. Przede wszystkim pamiętaj o tym, że ławy fundamentowe są przeznaczone do stosowania na suchym i zwartym podłożu – w takich warunkach koszt fundamentu kształtować się będzie w granicach 300 – 500 zł za 1m2 powierzchni budynku, w zależności od jego rozległości (koszty rzędu 300 zł za m2 dotyczą zwykle budynków piętrowych, zaś 500 za m2 w przypadku budynków parterowych). Cena oczywiście wzrośnie przy gorszych warunkach glebowych.

Płyta fundamentowa

Alternatywą dla tradycyjnych fundamentów jest płyta fundamentowa – kilkuwarstwowy fundament, który składa się z zagęszczonego mechanicznie żwiru, warstwy piasku oraz izolacji termicznej ze styropianu, na której wylewa się żelbetową płytę nośną. Takie rozwiązanie sprawia, że obciążenia budynku rozkładają się na powierzchnie bardziej równomiernie, niż w przypadku tradycyjnego fundamentu. Tym samym ich stosowanie jest rekomendowane na gruntach o słabej nośności.

Gdybyśmy mieli porównywać cenę płyty fundamentowej do tradycyjnych ław bez uwzględniania czynników glebowych, okaże się, że jest ona rozwiązaniem droższym. Tak będzie jednak tylko w przypadku budynków stawianych na suchym i twardym podłożu – podczas budowy domu na gruncie o słabej nośności koszty mogą być porównywalne. Tutaj warto jednak zwrócić uwagę na inne zalety płyty fundamentowej: jej wykonanie zajmuje mniej czasu, co przekłada się na niższe koszty robocizny, odpowiednio ocieplona płyta może być gotową podłogą (oczywiście w przypadku, gdy mowa o płytkim posadowieniu – czyli wtedy, gdy pod spodem mamy suchy piasek), a co więcej, płyta fundamentowa minimalizuje ryzyko wystąpienia mostków termicznych, co wpływa na tańszą eksploatację budynku.

Z czego wykonać ściany zewnętrzne - przegląd najtańszych materiałów

Skoro opisaliśmy już koszty związane z kładzeniem fundamentów, możemy przejść do kolejnych etapów budowy i sprawdzić, jaki jest najtańszy materiał na ściany zewnętrzne. Tutaj do wyboru jest kilka opcji, jednak pamiętaj, że decyzja o tym, z czego będzie wybudowany dom, powinna być podjęta już na etapie projektowania budynku. Wówczas łatwiej znaleźć odpowiednie projekty domów.

Pustak ceramiczny czy beton komórkowy – co wybrać?

W pierwszej kolejności należy porównać dwa najpopularniejsze w Polsce materiały do stawiania ścian i odpowiedzieć na pytanie: pustak ceramiczny czy beton komórkowy? Pustaki ceramiczne to elementy produkowane z naturalnej gliny i wzbogacane o dodatek trocin lub mączki drzewnej. Tak przygotowaną glinę formuje się w bloki, a później wypala w temperaturze ponad 900˚ C. Z kolei beton komórkowy, nazywany również gazobetonem, to tworzywo produkowane z mielonego piasku kwarcowego, które łączy się z wapnem i wodą.

Odpowiadając na pytanie, czy lepszy jest beton komórkowy czy pustak ceramiczny, zacznijmy od tego, że oba rozwiązania znakomicie sprawdzają się w budowie domów jednorodzinnych. W porównaniu cenowym korzystniej wypada gazobeton, którego średnia cena wynosi około 95 zł/m². Średnia cena netto dla bloczków z pustaków ceramicznych wynosi natomiast około 110-140 zł/m². Do zestawienia można też zakwalifikować bloczki silikatowe (np. Silka), kórych cena za m2 wynosi w połowie 2023 roku ok. 120 zł/m². Podane ceny nie uwzględniają robocizny, jedynie materiał (bloczki + zaprawa). Ta jednak będzie zwykle odzwierciedlała podane proporcje. Lekkie bloczki z gazobetonu i cięższe, ale murowane na klej pustaki ceramiczne układa się szybciej i łatwiej, niż ciężkie i małe bloczki z silikatów (pewnym wyjątkiem może tu być bloczek Silka Tempo, o którym więcej poniżej). 

Choć poniższy artykuł skupia się na kosztach budowy, oprócz najniższej ceny warto zwrócić uwagę na inne parametry każdego z wymienionych materiałów. Sprawiają one, że pomimo korzystnych warunków cenowych na polskich budowach ciągle widać przekrój materiałów, z pewną przewagą ceramiki. 

Powyższa tabela tylko umownie obrazuje cechy obu materiałów i nie należy z góry zakładać, że „minus” świadczy o tym, że dany materiał nie spełni standardów w konkretnym aspekcie. Warto jednak uwzględnić te cechy, jeśli zastanawiasz się, czy tańszy jest pustak ceramiczny czy beton komórkowy albo silikatowy. Ściana z gazobetonu jest na ogół tańsza i wymaga mniej ocieplenia. Charakteryzuje się jednak gorszą akustyką, co może mieć znaczenie zwłaszcza w głośnej okolicy, np. w sąsiedztwie drogi. Choć nie widać tego w obliczeniach zapotrzebowania na energię, duże znaczenie ma również akumulacyjność cieplna, czyli ilość energii cieplnej, jaką dany materiał jest w stanie zmagazynować, a później oddać do wnętrza budynku. Wpływ na rachunki jest tutaj trudny do oszacowania (obecny poziom ocieplenia właściwie eliminuje ten problem). Akumulacyjność ma jednak realny wpływ na komfort cieplny - również latem, kiedy nowoczesne, dobrze ocieplone budynki intensywnie nagrzewają się przez okna. 

Nie bez znaczenia może być też odporność na warunki atmosferyczne. Choć budynek z gazobetonu, poprawnie wykonany, powinien również wtrzymać długie lata, to elastyczniejsze na budowie są materiały odporne na wilgoć. Mogą być bowiem przechowywane dłużej, co umożliwia hurtowy zakup. Możliwość przechowywania silikatów i pustaków ceramicznych daje też większe okno zakupowe - wcześniejszy termin zakupu pozwala na znalezienie promocji lub - w czasach dużej inflacji - wcześniejszy zakup. 

Silka, czyli bloczki silikatowe

Innym rozwiązaniem, które coraz częściej stosowane jest w nowym budownictwie jednorodzinnym, są wspomniane wyżej bloczki silikatowe, powszechnie nazywane „silką”. Są to bloczki wapienno-piaskowe, które wytwarza się poprzez łączenie piasku z wapnem z użyciem pary wodnej pod ciśnieniem. Silikaty mają bardzo dobre właściwości, a praktycznie ich jedyną wadą jest słaba izolacja termiczna. Tutaj warto jednak zaznaczyć, że obecnie i tak wszystkie budynki są ocieplane styropianem lub wełną mineralną, więc właściwości termoizolacyjne materiału budowlanego nie muszą być decydujące, niezależnie od tego, czy zastanawiasz się nad silikatem, pustakiem ceramicznym czy betonem komórkowym. Dodajmy, że cenowo bloczki silikatowe przedstawiają się podobnie do pustaków ceramicznych. Charekteryzują je jednak wyższe koszty wykonawstwa (bloczki są cięższe, mniejsze i wymagają więcej spoin pionowych). Pewnym remedium jest tutaj zastosowanie bloczków typu Silka Tempo o wysokości 60 cm. Choć ich układanie wymaga specjalnego podnośnika, to umożliwiają nawet dwukrotnie szybsze murowanie.

Czym pokryć dach? Jaki materiał na pokrycie dachu wybrać?

Tym sposobem dochodzimy do dachu i tu pojawia się kolejne pytanie: jaki jest najtańszy materiał na pokrycie dachu? Przede wszystkim trzeba porównać ze sobą dwa najpopularniejsze rozwiązania – blachodachówkę i dachówkę ceramiczną. Widełki cenowe przy obu wariantach są dość duże i mogą zależeć od producenta czy modelu, koloru czy wykończenia powierzchni. Standardowo uznaje się jednak, że blachodachówka jest rozwiązaniem tańszym – cena wynosi zazwyczaj 25-80 zł/m2. Z kolei w przypadku dachówki ceramicznej jest to na ogół 30-100 zł/m2. Najdroższe są dachówki płaskie oraz klasyczne karpiówki, najtańsze zaś tradycyjne "falki".

Tyle teorii. W praktyce koszt pokrycia dachu w znacznym stopniu jest też uzależniony od kształtu dachu czy jego konstrukcji. Blachodachówka jest dobrym wyborem do dachów prostych. Wielokrotne przycinanie blachy jest bowiem skomplikowane i wymagające, przez co wydłuża się czas robocizny oraz same koszty. W takich okolicznościach blachodachówka staje się po prostu mniej opłacalna i podatna na błędy. Z kolei dachówka ceramiczna jest droższa, ale znacznie bardziej wytrzymała – nie wymaga ingerencji przez wiele dziesięcioleci.

Alternatywą dla powyższych rozwiązań jest blacha na rąbek, tworząca płaskie pokrycie dachowe. Ceny samego materiału kształtują się zazwyczaj od 20 do 60 zł zł/m2 jednak ograniczeniem jest nawet dwukrotnie droższa robocizna i trudności ze znalezieniem odpowiedniego fachowca.

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę? Z pewnością na akustykę! Ceramika nie tylko lepiej izoluje od hałasu z zewnątrz. Pochłania też dobrze uderzenia deszczu czy gradu, nie emitując głośnego hałasu. 

Dachówka ceramiczna posiada też szerszy wachlarz propozycji na polu estetycznym (zarówno dla domów o nowoczesnej, jak i tradycyjnej architekturze). Występuje w naturalnych kolorach, wielu kształtach oraz fakturach. Jest też optymalnym rozwiązaniem przy montaż fotowoltaiki.

Wykończenie ściany: szalówka czy tynk mineralny?

Mówiąc o tym, z czego najtaniej wybudować dom, należy też zwrócić uwagę na wykończenie ściany zewnętrznej. Tutaj najpopularniejszym rozwiązaniem jest tynk mineralny, który wytwarzany jest przede wszystkim ze spoiwa wapiennego i cementowego. W celu poprawy parametrów tynku, do mieszanki często dodaje się minerały, takie jak kwarc czy marmur. W pewnym stopniu poprawiają one na przykład spoistość powierzchniową. Dużą zaletą tynku mineralnego jest ich uniwersalność – można je stosować praktycznie przy wszystkich budynkach, a co więcej – dzięki dobremu przyjmowaniu farby – łatwo zmieniać ich barwę (co umożliwia też dopasowanie tynku do konkretnego stylu czy okolicy). Tynk mineralny elewacyjny to zazwyczaj wydatek rzędu 45-60 zł/m².

Innym materiałem często stosowanym na wykończenie elewacji budynku jest szalówka. Są to drewniane deski elewacyjne, które mogą być uwzględniane zarówno przez projekty domów drewnianych, jak i murowanych. Szalówka najczęściej jest produkowana z drewna świerkowego, sosnowego czy modrzewiowego – czyli z gatunków, które cechują się dobrą odpornością na czynniki atmosferyczne.

Cena szalówki może być bardzo różna – najtańsze są deski świerkowe i sosnowe, za które trzeba zapłacić około 30 zł/m². Szalówka modrzewiowa to już wydatek około 90-150 zł/m², a wykonana z drewna egzotycznego – przynajmniej kilkaset złotych za metr kwadratowy. Na cenę może też wpłynąć rodzaj, typ czy wymiary deski. Trzeba też pamiętać o tym, że szalówka – zwłaszcza ta wykonana z tańszego drewna – wymaga odpowiedniej impregnacji. Jeżeli zatem interesuje Cię najtańsza metoda budowy domu, szalówka elewacyjna może nie być najlepszym wyborem.

Jak tanio wybudować dom, czyli co jeszcze trzeba wziąć pod uwagę?

Mamy nadzieję, że ten tekst dał Ci odpowiedzi na pytania, w jakiej technologii najtaniej wybudować dom i jaki jest najtańszy materiał na pokrycie dachu. Jednocześnie przypominamy, że ostateczne koszty budowy domu jednorodzinnego trudno precyzyjnie określić bez odnoszenia się do konkretnego przykładu. Trzeba pamiętać o tym, że w zależności od stosowanych technologii, kształtu i wymiaru budynku czy konstrukcji dachu, a nawet specyfiki działki jedne rozwiązania mogą być bardziej opłacalne niż inne, nawet jeśli pozornie wydają się kosztowniejsze. Odpowiedź do dopiero ostateczna wycena ekipy budowlanej oraz zebranie ofert na materiały.

Pamiętaj zatem, że niezależnie od tego, czy chcesz wybrać projekt domu energooszczędnego czy standardowego, na koszty budowy należy patrzeć całościowo.

Najtańszy materiał na ściany garażu

Na koniec poświęćmy chwilę budynkowi, który dla wielu przedsiębiorców jest wręcz niezbędny: garażowi. Jaki jest najtańszy materiał na ściany garażu? Tutaj z pewnością należy zwrócić uwagę na profilowane arkusze, czyli blachy stalowe z warstwą ochronną. Jest to rozwiązanie tanie, jednak – nie oszukujmy się – niezbyt estetyczne. Z tego względu lepszym wyborem może być nawet wiata garażowa czy garaż w technologii szkieletowej. Budowę ewentualnego garażu warto rozważyć już na etapie projektowania domu – może się okazać, że najkorzystniejszym rozwiązaniem będzie garaż dobudowany do domu. Takie projekty domów murowanych również znajdziesz w ofercie pracowni Domowe Klimaty.