Jak zaprojektować ogród: krok po kroku

Posiadanie pięknego, przydomowego ogrodu niewątpliwie jest dużym atutem. W końcu to właśnie tam latem można zrelaksować się w towarzystwie bliskich i znajomych, tam dzieci spędzają wolne popołudnia na zabawie i w końcu to właśnie to miejsce jest zazwyczaj łącznikiem z naturą. Jednak stworzenie ogrodu, który będzie zachwycał wyglądem i funkcjonalnością, nie jest zadaniem prostym – zwłaszcza jeśli projektuje się go od zera. Kluczem do sukcesu jest więc nie tylko plan, ale również przemyślany projekt. Jak zaprojektować ogród krok po kroku? Na to pytanie odowiadamy w tym artykule.

Duży czy mały ogród – jak zaprojektować?

Na początku należy podkreślić, że ogród ogrodowi nierówny. To, jak skomplikowane, czasochłonne i kosztowne będzie zaprojektowanie przydomowego ogrodu, jest determinowane przede wszystkim przez powierzchnię, jaką można zagospodarować.

Współcześnie wiele domów buduje się na stosunkowo małych działkach, co sprawia, że umieszczone za budynkiem ogrody mają najczęściej formę kameralnego podwórka o charakterze wypoczynkowym, położonego na planie kwadratu lub prostokąta. Jak zaprojektować mały ogród? W takich okolicznościach nie ma za bardzo miejsca na efektowane rozwiązania, a każde ekstrawaganckie „złamanie” geometrycznego układu może skutkować wizualnym chaosem. Projektowanie małego podwórka wiąże się z wieloma ograniczeniami i kompromisami, co paradoksalnie może sprawiać, że urządzenie go jest trudniejsze niż dużego ogrodu – o ile, rzecz jasna, problemem nie są ograniczone finanse.

Projektowanie dużego ogrodu daje większą dowolność. W takim ogrodzie można uwzględnić miejsce wypoczynkowe i przestrzenie o typowo ozdobnym charakterze, a także pozwolić roślinom na bardziej naturalne rozrastanie się. Większa przestrzeń daje też ten komfort, że wszelkiego rodzaju kręte ścieżki, pojedyncze krzewy i drzewa czy elementy ogrodowej architektury dodają mu uroku, zamiast wprowadzać chaos.

Jak zaprojektować ogród: krok 1 - zanim weźmiesz się do pracy        

Niezależnie od tego, czy mówimy o dużym, czy małym ogrodzie, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie się do tworzenia przydomowej przestrzeni. Pamiętaj, że zaprojektowanie pięknego i funkcjonalnego ogrodu to proces czasochłonny, mogący w sumie trwać wiele miesięcy, dlatego lepiej nie „chodzić na skróty” i nie improwizować.

Pierwszym krokiem w projektowaniu ogrodu jest dokładna analiza przestrzeni, którą dysponujesz. Odpowiedz sobie na kilka kluczowych pytań:

• Jak duża jest działka?
• Jakie są warunki glebowe i klimatyczne?
• Jakie elementy krajobrazu (np. drzewa, nierówności terenu) warto uwzględnić?
• Gdzie słońce pada przez większość dnia, a gdzie są zacienione obszary?

Znajomość tych aspektów pomoże w planowaniu odpowiedniego rozkładu roślin, małej architektury oraz funkcjonalnych stref.

Jak jednak zaprojektować ogród? Podstawą jest wykonanie rysunków i szkiców, które pozwolą wyobrazić sobie, jak będzie wyglądał ogród. I tutaj masz do wyboru trzy rozwiązania:

• samodzielne wykonanie szkicu – na kartce papieru rozrysuj elementy architektury, które znajdują się na działce (czyli przede wszystkim dom i ogrodzenie) – np. w skali 1:100. Żeby precyzyjnie oddać realia, możesz wesprzeć się projektem architektonicznym. Pamiętaj jednak, że w projekcie należy uwzględnić również przebieg instalacji elektrycznej i nawadniania – te aspekty lepiej skonsultować z fachowcami;
• wykonanie projektu w programie online – obecnie w internecie są dostępne różne programy, które umożliwiają zaprojektowanie ogrodu w 3D, co daje lepsze wyobrażenie tego, jak w rzeczywistości będzie on wyglądał. Z programów, takich jak GardenPuzzle, korzystają nawet profesjonalni architekci krajobrazu! Minusem jest to, że za pełną wersję programu trzeba zapłacić;
• zlecenie projektu profesjonaliście – to zdecydowanie najdroższe rozwiązanie, ale daje największą pewność, że ogród będzie zaprojektowany profesjonalnie. Przygotowanie projektu można zlecić firmie ogrodniczej lub architektowi krajobrazu.

Na co zwrócić uwagę, projektując ogród?

Podstawowe kwestie, jakie należałoby oznaczyć nawet na szkicowym projekcie, powinny uwzględniać:

• Lokalizację oraz planowany rozrost koron drzew i krzewów. Ewentualne ogródki kwiatowe czy warzywne.
• Przebieg systemu nawadniania – niewielki ogród możemy dać radę nawodnić zwykłym szlauchem ręcznie lub stosując nakładane na kran, automatyczne przełączniki z programowaniem godziny podlewania. Jednak w przypadku większego ogrodu, warto rozważyć automatyczny system nawadniania. Zwykle składa się on z chowanych w ziemi dysz o określonym zasięgu oraz z przewodów kapilarnych, które świetnie sprawdzą się do nawadniania od spodu krzewów.
• Miejsce odpoczynku czy rekreacji.
• Miejsce przechowywania narzędzi ogrodowych – czy będzie to oddzielna wiata, budynek, a może wydzielone pomieszczenie w budynku?
• Przebieg nawierzchni utwardzonych i różnych rodzajów gleb.
• Lokalizację i rodzaj oświetlenia.
• Miejsce i źródło wody do podlewania.

Szczególnie pieczołowicie należy podejść do rozplanowania lokalizacji krzewów i drzew. Należy uwzględnić nasłonecznienie oraz wysokość nasadzeń i spróbować przewidzieć, które będą się wzajemnie zaciemniały. Niektóre drzewa muszą wyrosnąć, posiadając dostęp do słońca. Nie uda się, jeżeli zostaną zbyt szybko przesłonięte przez szybciej rozrastające się krzewy. Ważne jednak, by najpierw zaplanować docelową lokalizację już wyrośniętych roślin. W następnym kroku można przejść do rozplanowania etapów pracy – to czas na decyzje, które rośliny posadzimy najpierw.
Pomocne będą przeróżne portale ogrodnicze, które pomogą zdecydować, które rośliny dobrze znoszą wzajemne sąsiedztwo, jak szybko się rozrastają oraz jakiego typu gleby potrzebują. Na tym etapie można się też zorientować, czy wybrane rośliny nie są zbyt „wymagające” – nie każdy ma bowiem chęć i czas co roku przycinać, równać i osłaniać przed mrozem dziesiątki pięknych, ale delikatnych roślin.
Całkiem sporo rzeczy do uwzględnienia. Mimo, że ewentualne błędy nie będą tak niebezpieczne jak amatorskie decyzje budowlane – to teraz zapewne każdy zrozumie, dlaczego fachowy projekt ogrodu często zleca się profesjonaliście!

Jak zaprojektować ogród: krok 2 – przygotowanie gleby, nawierzchni i rozprowadzenie instalacji

Faktyczne prace należy rozpocząć od uporządkowania przestrzeni. Jest to szczególnie istotne wtedy, gdy aranżowanie ogrodu następuje świeżo po budowie domu i na działce zalegają resztki cementu czy betonu, styropian czy szło.

Kolejnym krokiem jest przygotowanie gleby do posadzenia roślin. To niestety bywa zadaniem skomplikowanym, ponieważ najlepsze warunki do wzrostu większości roślin zapewnia gleba piaszczysto-gliniasta (jest przewiewna i przepuszczalna), która rzadko występuje na działkach budowlanych. Domy zazwyczaj stawia się na działkach mało żyznych, więc konieczne może być dokupienie żyznej gleby i zmieszanie jej z tą znajdującą się na działce. Dobrze również sprawdzić, czy gleba nie jest zbyt kwaśna i nie wymaga wapnowania. To także najlepszy moment na przeprowadzenie niwelacji terenu, czyli wyrównania gruntu – zakładając, że zależy Ci na pięknych, równych trawnikach.

Teraz czas na rozprowadzenie instalacji elektrycznej i wodnej. Oświetleniu powinien podlegać nie tylko podjazd i garaż, ale też miejsce wypoczynkowe i prowadząca do niego ścieżka. Warto jednak zaznaczyć, że oświetlenie konkretnego miejsca nie zawsze musi wiązać się z koniecznością poprowadzenia instalacji elektrycznej – można wykorzystać tradycyjne lampiony lub lampy solarne.

Na tym etapie należy też przygotować nawierzchnię. W ogrodach najczęściej stosuje się kamień naturalny, żwir, kostkę brukową lub betonową oraz cegłę. Pamiętaj, że główna aleja powinna mieć szerokość około 150 cm, a ścieżki poboczne – około 60 cm dla jednej osoby i 90-100 cm dla dwóch.

Jak zaprojektować ogród: krok 3 – sadzenie roślin i montaż konstrukcji

W zasadzie wyjaśniliśmy, jak zaprojektować ogród krok po kroku. Przebrnięcie przez poprzednie etapy sprawi, że krok trzeci – czyli sadzenie roślin i montaż konstrukcji – będzie czystą przyjemnością. Sadzenie kwiatów, warzyw, drzewek ozdobnych i owocowych oraz krzewów często rozkłada się na kilka lat, dlatego nie będziemy się na ten temat rozpisywać. Zaznaczmy tylko, że gatunki roślin warto grupować i sadzać w towarzystwie im podobnych, wymagających takiej samej pielęgnacji. Weź też pod uwagę fakt, że na przestrzeni kilkunastu lat drzewa znacznie zwiększają swój rozmiar i niewielkie, kilkunastocentymetrowe drzewko za jakiś czas będzie potrzebowało większej przestrzeni i będzie rzucało cień na rosnące w pobliżu rośliny.

Ostatnim etapem jest montaż konstrukcji i elementów architektury, w które chcesz wyposażyć ogród. Jak zaprojektować ich rozmieszczenie? Ławki, meble ogrodowe należy umieścić oczywiście na tarasie (dobrym rozwiązaniem może też być pergola) i w części rekreacyjno-ozdobnej. Warto też kupić kratownice, ułatwiające wzrost pnączy. Konstrukcje drewniane można też wykorzystać do oddzielenia wypoczynkowej części ogrodu od gospodarczej.

Harmonogram prac

Projektowanie ogrodu to proces czasochłonny, dlatego warto stworzyć harmonogram prac. Określ, kiedy będziesz realizować kolejne etapy, np. przygotowanie gleby, sadzenie roślin czy montaż elementów architektury. Dzięki temu prace będą przebiegać płynnie i zminimalizujesz ryzyko chaosu.

Projektowanie ogrodu to fascynujące wyzwanie, które wymaga cierpliwości i starannego planowania. Postępując krok po kroku – od analizy przestrzeni, przez określenie potrzeb, po wybór roślin i elementów małej architektury – możesz stworzyć przestrzeń, która będzie cieszyć przez wiele lat. Kluczem do sukcesu jest dbałość o każdy detal i dopasowanie ogrodu do twoich indywidualnych oczekiwań.