Klasy betonu i jego rodzaje – kompendium wiedzy
Na rynku dostępne są różne rodzaje i klasy betonu. Co warto na ich temat wiedzieć? Czym się kierować, wybierając beton? Jakie parametry wziąć pod uwagę? Wreszcie: czym jest i jak powstaje beton? Odpowiedź na te i wiele innych pytań zamieszczone zostały poniżej – oto kompendium wiedzy na temat klasy i rodzajów betonu!
Czym jest beton?
Na początek musimy wyjaśnić, czym w ogóle jest beton. To kompozyt powstający ze spoiwa, wody i ewentualnych domieszek, dzięki którym uzyskuje pożądane cechy. Spoiwem jest cement z wypełniaczem, a więc kruszywem. Współcześnie beton stanowi najbardziej powszechny materiał budowlany. Wykorzystywany w budownictwie jest jednak od dawna – w Polsce, choć w nieco innej niż dziś postaci, znany był już w średniowieczu!
Uzyskiwanie betonu
Powiedzieliśmy już, że beton to mieszanka spoiwa (cementu), kruszywa, wody i ewentualnych dodatków i domieszek. Ilość dodatków nie przekracza 20% masy spoiwa, zaś ilość domieszek stanowi maksymalnie 5% jej masy. Do wykonania mieszanki betonowej stosuje się kruszywa naturalne (np. żwir lub piasek) lub sztuczne (np. keramzyt). Ewentualne domieszki korzystnie wpływają na właściwości betonu – dzięki nim jest bardziej urabialny, później zachodzi proces wiązania, zwiększa się jego wodoszczelność i mrozoodporność. Istotna w produkcji betonu jest również woda – stosuje się zwykle tę wodociągową. Nie wolno stosować wody zanieczyszczonej, mineralnej lub morskiej. Skład mieszanki dobierany jest na podstawie przeprowadzanych wcześniej analiz w taki sposób, by uzyskać materiał o pożądanych cechach. Skład mieszanki betonowej na budowie zwykle ustala wykonawca. Można również zwrócić się o pomoc do laboratorium budowlanego, w którym skład ustalony zostanie metodą doświadczalno-obliczeniową. Za tego rodzaju usługę będzie jednak trzeba zapłacić, natomiast w zamian uzyska się dokument zawierający przeznaczenie, klasę betonu, jego konsystencje, rodzaj i ilość składników.
Rodzaje betonu
Rodzaje betonu wyróżnia się na podstawie jednego z kilku kryteriów. Podstawowym jest ciężar objętościowy, w którym mówi się o betonie ciężkim, betonie zwykłym i lekkim. Beton ciężki charakteryzuje się ciężarem objętościowym większym niż 2600 kg/m3. Produkowany jest ze specjalnych kruszyw, a wykorzystuje się go jako osłonę dla promieniowania jonizującego. Beton zwykły o gęstości od 2200 do 2600 kg/m3 produkuje się z kruszyw naturalnych oraz łamanych i wykorzystuje do budowy betonowych i żelbetonowych elementów konstrukcyjnych. Beton zwykły o mniejszej gęstości, do produkcji którego stosuje się kruszywa porowate, np. keramzyt, najczęściej służy do budowy ścian osłonowych i pustaków ściennych. Ostatnim rodzajem betonu wyróżnianym ze względu na jego ciężar objętościowy jest beton lekki o ciężarze objętościowych od 800 do 2000 kg/m3, który stosuje się do budowy ścian i stropów średniowymiarowych i drobnowymiarowych.
Rodzaje betonu wyróżnia się również ze względu na sposób zagęszczenia wbudowania. W tym wypadku można mówić o betonie natryskowym, wałowanym, wirowanym oraz próżniowym. Mieszanki dzieli się również ze względu na ich specyficzne właściwości. Wyróżnić można m.in. beton jastrychowy, polimerowy, fibrobeton, żużlobeton, asfaltobeton, beton komórkowy, autoklawizowany czy samonaprawialny. Każdy z nich ma nieco inne cechy i zastosowanie. Beton dzielony jest również ze względu na jakość – wyróżnia się ten konstrukcyjny, niskiej jakości, konstrukcyjny zwykły dobrej jakości oraz beton wysokowartościowy i ultrawysokowytrzymałościowy.
Klasy betonu
Ważnym parametrem betonu jest jego klasa, oznaczana według przyjętych norm europejskich literą „C” (beton lekki oznaczany jest przez litery „LC”) i dwiema liczbami, np. C20/25 odnoszącymi się do wytrzymałości na ściskanie betonu. Klasa wytrzymałości betonu zależy od jego składu, rodzaju i ilości cementu, wskaźnika c/w, warunków środowiska, sposobu i czasu obciążenia oraz wieku betonu. Wyróżnia się klasy wytrzymałości betonu zwykłego oraz ciężkiego od C8/10 do C100/15 i betonu lekkiego od LC8/9 do LC80/88. Betony o niskiej wytrzymałości na ściskanie określa się jako chudy beton.
Klasy ekspozycji betonu
Beton narażony może być na różnego rodzaju oddziaływania środowiskowe, dlatego wyróżnia się również klasy ekspozycji betonu: X0 (brak zagrożenia korozją i agresją chemiczną), XC1-4 (korozja spowodowana karbonatyzacją), XD1-4 (korozja spowodowana chlorkami), XS1-3 (korozja spowodowana chlorkami z wody morskiej), XF1-4 (agresywne oddziaływanie zamrażania/odmrażania), XA1-3 (agresja chemiczna). Klasa ekspozycji betonu ma ogromne znaczenie dla trwałości budowanej konstrukcji, dlatego należy przewidzieć warunki środowiskowe, na jakie będzie ona narażona. Dobór odpowiednich klas jest zadaniem projektanta.
Dostępność różnego rodzaju klas i rodzajów betonu daje szerokie możliwości projektowe.
Nim jednak będzie można przejść do realizacji swoich budowniczych zamiarów, powinno się rozważnie wybrać właściwy materiał, który zapewni konstrukcji trwałość, a nam samym – bezpieczeństwo.
