Konstrukcja nośna pokrycia dachowego: konstrukcja z łat i kontrłat czy sztywne poszycie dachu?

Pokrycie dachowe może być wykonane na konstrukcji z łat i kontrłat, z desek lub z płyt drewnopochodnych. Zastosowanie każdego z tych materiałów może stanowić równie skuteczne rozwiązanie, należy je jednak odpowiednio dobrać do konkretnego typu dachu. Podpowiadamy, jak to zrobić.

Sztywne poszycie czy konstrukcja z łat i kontrłat – typ dachu

Konstrukcje sztywne wykonane z płyt bądź desek doskonale sprawdzą się na dachach z blachy lub gontu bitumicznego. Są również niezbędne, gdy nachylenie dachu jest mniejsze niż 10-20°. Ze względów bezpieczeństwa sztywne poszycie jest także zalecane do dachów o bryle niestandardowej, ze skomplikowanymi kształtami – ułatwia dekarzom sprawne poruszanie się po budynku.

W pozostałych przypadkach można użyć konstrukcji z łat i kontrłat.

Łaty i kontrłaty dachowe – drewniane elementy konstrukcji dachu

Łata i kontrłata to drewniane listwy o przekroju kwadratowym lub prostokątnym, będące elementami konstrukcji dachowej. Materiały mocowane są do więźby dachowej. Kontrłaty układane są wzdłuż krokwi, a łaty prowadzone prostopadle do nich. Te pierwsze tworzą szczeliny wentylacyjne w warstwach dachu. Na tych drugich układane są dachówki. Kontrłaty mają zwykle przekrój 2,5 x 5 cm. Przekroje łat mogą mieć natomiast wymiary od 2,4 x 4,8 cm do 4 x 6 cm. Ich wybór jest uzależniony od kilku czynników:

• kąta nachylenia dachu,
• położenia krokwi dachowych,
• rodzaju pokrycia,
• strefy klimatycznej.

Osobą upoważnioną do wydania decyzji co do wielkości przekroju łat dachowych powinien być zawsze projektant domu.

Jakie znaczenie mają kontrłaty na dachu?

W konstrukcjach dachowych kontrłaty pełnią ważne funkcje. Za ich pomocą tworzy się szczeliny wentylacyjne, umożliwiające cyrkulację powietrza pod poszyciem – zapobiegają w ten sposób gromadzeniu się wilgoci. Inną ważną rolą jest zapewnienie solidnej podstawy pod pokrycie dachu. Kontrłaty umożliwiają wyrównanie ewentualnych nierówności poszycia. Oddzielają także pokrycie dachowe od wstępnej powłoki i konstrukcji dachu, gwarantując przy tym jego szczelność.

Czy kontrłaty są koniecznym elementem konstrukcji dachowej?

Powyższe pytanie jest jednym z najczęściej zadawanych przy budowie dachu. Powszechnie uważa się, że prawidłowo wykonana konstrukcja dachowa powinna mieć przestrzeń wentylacyjną, którą uzyskuje się poprzez zastosowanie kontrłat. Wydawałoby się więc, że użycie tego elementu jest niezbędne. Według nowych ustaleń jest jednak inaczej – stosowanie kontrłat nie jest konieczne w przypadku małoformatowych pokryć dachowych, takich jak dachówki. Prowadzone w tym kierunku badania nie wykazały wpływu wentylacji pokryciowej na stopień zawilgocenia.

Rozmieszczenie łat dachowych – precyzyjne rozmierzenie dachu i dopasowanie odstępów między łatami

Podczas ustalania rozstawu łat należy zwrócić uwagę przede wszystkim na długość dachówki, ponieważ to na jej podstawie ustawiane będą odległości między łatami. Precyzyjne ustalenie wymiarów jest przy tym bardzo istotne. Jeśli zostaną przekroczone wartości skrajne, dachówka nie będzie właściwie przylegała do łat, co w konsekwencji może doprowadzić do uszkodzenia pokrycia.

Łaty i kontrłaty a rozstaw – praktyczne rady

Przed ustalaniem właściwego rozstawu łat dobrze jest pamiętać o kilku zasadach dotyczących pomiaru. Wymiary powinny być zdjęte z partii materiałów znajdującej się już na budowie. Chcąc określić średni rozstaw łat, ułóżmy na równym podłożu podwójny szereg dachówek górną częścią do dołu, zazębiając przy tym zamki. Najlepiej, jeśli dachówki wybierzemy losowo z kilku palet. Szereg powinien liczyć 12 sztuk. Wymiary między pierwszą a jedenastą dachówką (licząc od nosków pierwszej do zasuwy i rozsuwy na jedenastej) dodajemy do siebie i dzielimy przez 20. Otrzymany iloraz stanowi średni rozstaw łat. Rozstaw kontrałt uzależniony jest z kolei od rozstawu krokwi i najczęściej wynosi 90 cm.

Łaty i kontrłaty – jak wyliczyć?

Jak wyliczyć łaty i kontrłaty na dach? Tokolejne ważne pytanie dotyczące budowy konstrukcji nośnej dachu. Do wyliczenia łat i kontrłat potrzebne są wymiary rozstawu łat i kontrłat oraz długości krokwi. Pamiętajmy przy tym, że rozstaw łat uzależniony jest od konkretnego typu dachówek. Na podstawie tych danych możemy wyliczyć potrzebną ilość materiału.

Ile kosztują łaty i kontrłaty?

Łaty i kontłaty nie są drogimi materiałami. Najczęściej w sprzedaży spotkamy się z kontrłatami 2,5 x 5 cm. Cena za sztukę niezaimpregnowanej listwy wynosi około 1,20 zł, a w przypadku drewna impregnowanego 1,50 zł. Łaty są nieco droższe, a cena zależna jest od ich przekroju. Poniższa tabela przedstawia przykładowe ceny metra bieżącego łat o różnych typach przekroju:

Więcej informacji dotyczących wyliczeń kosztów związanych z budową dachu można znaleźć w artykule Jak prawidłowo wyliczyć koszty budowy dachu.

Sztywne poszycie dachu czy konstrukcja z łat i kontrłat? Co jest lepsze pod pokrycie dachowe?

Sztywne poszycia nie będą dobrym rozwiązaniem dla dachów, których zadaszenie wykonane jest z dachówek. Łaty i kontrłaty nie sprawdzą się na dachach, których kąt nachylenia jest mniejszy niż 10-20°. Poszycie wykonane z płyt idealnie nadaje się pod zwykłą blachą, a łaty i kontrłaty pod blachę trapezową.

Wybór konkretnego poszycia ostatecznie zależeć więc będzie od projektu domu, który wybierzemy.

UWAGA! Poszycie sztywne połączone z użyciem łat i kontrłat może mieć uzasadnienie w przypadku, gdy przerywamy budowę na zimę przed położeniem dachówki. Wówczas warto rozważyć zastosowanie pełnego deskowania i pokrycie go papą, by osłonić budynek przed wpływem warunków atmosferycznych.

domoweklimaty.pl