Murłata – czym jest? Wymiary, funkcje i izolacja. Zasady łączenia z krokwią

Jednym z istotniejszych elementów więźby dachowej jest murłata, która łączy ściany domu z konstrukcją dachu. Czym jest murłata, jakie pełni funkcje i w jaki sposób łączy się ją z krokwią?

Co to jest murłata?

Murłata (płatew stropowa) to drewniana belka dachowa układana równolegle na murze obiektu budowlanego. Zadaniem murłaty jest połączenie dachu ze ścianami budynku oraz przenoszenie obciążeń z więźby dachowej na ściany.

Wymiary murłaty są ustandaryzowane – element ten ma przekrój kwadratowy, a jego bok mierzy zwykle 10-15 cm. Murłata mocowana jest do wieńca stropowego za pomocą zabetonowanych kotew z nagwintowanymi końcówkami.

Dach bez murłaty – czy to możliwe? Murłata czy wieniec żelbetowy?

Murłata to jeden z najistotniejszychelementów więźby dachowej, czyli konstrukcji dachu, niemniej możliwe jest wybudowanie dachu, który nie wymaga jej zastosowania. Zazwyczaj konstrukcje bez murłaty to obiekty budowlane starego typu, które odnawia się poprzez zaimplementowanie nowego szkieletu lub zamocowanie krokwi do wieńca.

Choć nie jest to tradycyjne rozwiązanie, możliwe jest wykonanie dachu bez murłaty. Wówczas kluczowe staje się odpowiednie zaprojektowanie i skonstruowanie więźby, na której będzie oparta cała konstrukcja dachu. Należy zadbać o odpowiednią grubość jętki dachowej. Pomocny okaże się również bardziej przemyślany rozstaw krokwiipłatew kalenicowych przenoszących obciążenia z płyt dachowych na poprzeczne układy nośne.

Poza tym fundamentalne będzie również wykonanie wieńca żelbetonowego, który skutecznie zespoli strop ze ścianami, wzmocni ściany poddasza i usztywni konstrukcję całego budynku.

Dlaczego ocieplenie murłat jest tak ważne? Jak je ocieplić?

Ze względu na fakt, że murłata jest umieszczona na styku dachu i ściany zewnętrznej, które ociepla się na innych etapach budowy domu, kluczowe jest dodatkowe ocieplenie samej murłaty. Brak wykonania odrębnego ocieplenia murłaty spowoduje, że stanie się ona mostkiem termicznym, przez który ciepło będzie wypromieniowywane z budynku.

Ze względu na kwestie wytrzymałościowe murłaty montuje się głównie na wewnętrznych fragmentach ścian kolankowych, co powoduje, że zewnętrzna część tych ścian pozostaje wolna. Brak zaizolowania tej przestrzeni powoduje powstanie chłodnego pasa, przez który może wykraplać się para wodna (o ile ściana kolankowa nie będzie zaizolowana wełną mineralną od wnętrza).

Murłaty można ocieplić na kilka sposobów. Jednym z powszechniej stosowanych jestprzedłużenie ocieplenia ścian budynku na murłaty za pomocą kawałków płyt styropianowych. W tym celu można posłużyć się odpadami styropianu pozostałymi po ocieplaniu ścian.

Choć rozwiązanie to jest niezwykle skuteczne i przynosi zadowalające efekty, wymaga dużej ilości pracy i metodycznego podejścia. Kawałki styropianu muszą być bowiem prawidłowo docięte – tak, aby tworzyły przekrój trójkątny i były prostopadłe do membrany dachowej.

Jak mocować murłaty? Połączenie krokwi z murłatą

Tradycyjnym połączeniem krokwi z murłatą jest gwóźdź krokwiak. Choć rozwiązanie to jest niezwykle popularne wśród większości starszej daty cieśli i projektantów, to w dobie nowoczesnych rozwiązań technologicznych połączenie na krokwiaka nie jest szczególnie rekomendowane. Powodem takiego stanu rzeczy są m.in. niewielka nośność krokwiaka oraz jego podatność na wyrwanie. Poza tym gwoździe w przypadku wbijania w wilgotną tarcicę mogą doprowadzić do pęknięcia drewna – niezależnie od tego, jakie wymiary ma krokiew.

O wiele lepszym i skuteczniejszym połączeniem murłaty z krokwią są złącza ciesielskie. Doskonale sprawdzą się one zarówno w przypadkudachu płatwiowo-kleszczowego, jak i innych popularnych konstrukcji. Wybór złączy ciesielskich powinien być uzależniony od rodzaju więźby krokwiowo-jętkowej i jej rozpiętości, a także od obciążeń przenoszonych przez połączenie.

Uniwersalnym rozwiązaniem są wzmocnione złącza kątowe, zapewniające dużą nośność na rozpieranie i poderwanie, oraz standardowe otwory, pozwalające na bezpośredni montaż wieńca do murłaty.

Jeżeli dach jest podatny na podrywanie, warto zastosować złącza płatwiowo-krokwiowe, a w przypadku dachów wykonanych z więźby krokwiowo-jętkowej, generujących bardzo duże siły rozporu, należy zastosować złącza do przenoszenia dużych sił rozporu – np. złącza SFN albo SFHS.

Rodzaje połączeń krokiew-murłata:

W tym miejscu warto sprawdzić projekt małego domu Laguna II 107.67 m² oraz projekt mini-dworku Kołysanka 105.32 m²i poznać zastosowane w nich rozwiązania technologiczne oraz materiałowe z zakresu konstrukcji dachu.

Niewłaściwe połączenie elementów konstrukcyjnych – czym może skutkować?

W przypadku niewłaściwego połączenia elementów więźby dachowej należy liczyć się ze znacznym ograniczeniem nośności całej konstrukcji dachu, a także przerwania ciągów konstrukcyjnych. 

Złe połączenie elementów konstrukcyjnych dachu prowadzi także do uzyskania niedostatecznej sztywności konstrukcji i jej ograniczonej stabilności, co może stanowić poważny problem w sytuacji, w której na konstrukcję dachu działają duże siły rozporowe i podrywające. Wszystko to poważnie zagraża bezpieczeństwu konstrukcji i w skrajnych warunkach atmosferycznych może doprowadzić do trwałego uszkodzenia dachu.

Wznosząc dach obiektu budowlanego, konieczne jest dokładne zapoznanie się z aktualnie stosowanymi technologiami oraz precyzyjne zaprojektowanie każdego elementu więźby dachowej, a w szczególności murłaty łączącej ściany ze stropem.