Oczyszczalnia ścieków, czy szambo ?

Projekt domu określa m.in. sposób odprowadzania powstających w nim ścieków. Obecnie, jeśli w pobliżu nie ma zbiorczej sieci kanalizacyjnej, a wielkość działki na to pozwala, zalecana jest budowa przydomowej oczyszczalni ścieków lub szamba (zbiornika szczelnego). Przewaga oczyszczalni nad szambem polega na tym, że przy niewiele większym nakładzie inwestycyjnym, uzyskujemy rozwiązanie o minimalnych kosztach eksploatacji. Jedyną wadą oczyszczalni jest to, że wymaga ona więcej miejsca oraz zapewnienia większej odległości od ujęć wody (dla szamba 15m, a dla oczyszczalni 30 m).

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów oczyszczalni i wiele szczegółowych rozwiązań. Czym zatem kierować się przy wyborze oczyszczalni dla swojego domu?

Przede wszystkim dobrze jest znać ogólny schemat działania przydomowej oczyszczalni.

Obejmuje on dwa etapy:

1 etap - mechaniczny (zwany też beztlenowym) – zanieczyszczenia trafiają do osadnika gnilnego, gdzie są oddzielane poprzez wypływanie (lżejsze od wody, tworzą na jej powierzchni tzw. kożuch) i opadanie (cięższe opadają na dno i tam fermentują). W wyniku fermentacji związki organiczne zawarte w osadach rozkładają się na minerały, wodę i gaz. Osadnik gnilny składa się z co najmniej dwóch połączonych ze sobą zbiorników w których następują kolejne etapy oczyszczania ścieków. Do zainicjowania procesu fermentacji potrzebne są odpowiednie bakterie. Ich obecność zapewniamy przez wsypanie biopreparatu który jest dostępny w handlu.

2 - biologiczny (tlenowy) - rozpuszczone w wodzie zanieczyszczenia przepływają do odpowiedniego systemu urządzeń i tam są doczyszczenie w warunkach tlenowych. Tak oczyszczone ścieki odprowadzane są do odbiornika, np. gruntu, wody (rzeka, rów melioracyjny itp.)

Drenażowe, roślinne, biologiczne

Projekty domów często wykorzystują oczyszczalnie drenażowe, gdzie drugi etap (tlenowy) doczyszczenia ścieków odbywa się przy pomocy drenażu rozsączającego lub filtra piaskowego. Ich popularność wynika głównie z niskich kosztów (zakupu urządzeń i potem eksploatacyjnych), ale również prostej budowy i niskiej awaryjności. Do instalacji takiej oczyszczalni potrzeba jednak dużo miejsca które zajmuje drenaż rozsączający. Na przykład dla rodziny 5 – osobowej powierzchnia zabudowy drenażu wynosi około 56 m kwadratowych na których pod powierzchnią terenu umieszczone jest 40 metrów bieżących przewodu rozsączającego.

Można zastosować też wymagający o wiele mniej miejsca drenaż tunelowy który zajmie około 12 m kwadratowych, trzeba jednak wybrać taki, który posiada atest dopuszczający do zastosowania go w przypadku kanaliazacji sanitarnej. Koszty eksploatacji takiej oczyszczalni są niewielkie. Ograniczają się do dosypywania biopreparatu i wybrania raz w roku osadów nagromadzonych w zbiorniku.

Oczyszczalnia biologiczna potrzebuje niewielkiej powierzchni gdyż obydwa etapy oczyszczania odbywają się w jednym urządzeniu. Za doczyszczanie ścieków odpowiedzialne są złoże biologiczne lub osad czynny (mikroorganizmy). Za jej instalacją przemawiają wysoki współczynnik redukcji zanieczyszczeń, niskie koszty zakupu, jak i eksploatacji, odporność na nierównomierny odpływ ścieków. Skutecznie oczyszczone (do 97%) ścieki możemy wykorzystać w gospodarstwie domowym (np. podlewanie ogródka) lub odprowadzić do gruntu za pomocą drenażu rozsączającego. Pewną niedogodnością jest konieczność czyszczenia wypełnienia złoża lub wymiana zużywających się części, a w przypadku oczyszczalni z osadem czynnym – wyższy koszt eksploatacji (pobór energii elektrycznej przez pompę napowietrzającą).

Oczyszczalnia roślinna to najstarszy typ oczyszczalni stosowany już w starożytnych Chinach. Bazuje na filtrze glebowo - korzeniowym (składa się z kilku warstw, m.in. piasek, keramzyt, kora itp.), który obsadzany jest np. roślinami bagiennymi, które posiadają między innymi specyficzną florę bakteryjną rozkładającą resztki białkowo – tłuszczowe. Do wykonania filtra potrzebna jest znaczna powierzchnia, a tym samym oczyszczalnia roślinna ma rację bytu tylko na dużej działce. Prawidłowe wykonanie oczyszczalni roślinnej wcale nie jest proste, a przez kilka pierwszych lat wymaga ona fachowej opieki. Jednak jej atuty są niepodważalne – prosta konstrukcja, wysoka redukcja zanieczyszczeń, nierównomierność i przerwy w dostawie ścieków nie zakłócają jej pracy. Kolejną zaletą takiej oczyszczalni jest możliwość założenia na praktycznie każdym rodzaju podłoża, również tam, gdzie inne oczyszczalnie nie mają racji bytu lub ich wykonanie jest kosztowne, np. na tłustych glinach twardoplastycznych czy przy wysokim poziomie wód gruntowych.

Zanim wybierzesz

Przy wyborze konkretnego rodzaju oczyszczalni ścieków dla swojego domu trzeba wziąć pod uwagę trzy grupy czynników: uwarunkowania techniczne, wymogi prawne oraz własne możliwości finansowe.

Wśród uwarunkowań technicznych znaczenie będą miały m.in. powierzchnia działki, poziom wód gruntowych orazb przepuszczalność gruntu, rodzaj odbiornika oczyszczonych ścieków, ale także np. liczba mieszkańców.

Pozostając w zgodzie z prawem, zamiar wybudowania oczyszczalni ścieków na swojej posesji, a potem zakończenia inwestycji należy zgłosić do starostwa. Jeśli jednak jej wydajność będzie większa niż 7,5 m sześć./dobę niezbędne będzie pozwolenie na jej budowę. Konieczne jest zachowanie ustalonych odległości urządzeń oczyszczalni od:
- granicy działki: 2m
- ujęcia wody pitnej, studni: 15 m dla oczyszczalni biologicznej, 30 m do najbliższego przewodu rozsączającego

Na koniec, po analizie warunków technicznych i prawnych, trzeba otworzyć swój portfel i rozstrzygnąć jaką oczyszczalnię ścieków wybrać. Warto przy tym skorzystać z dopłat z funduszy centralnych lub gminnych.