Przegląd materiałów do termoizolacji budynku: wybór i porady

Ocieplenie domu jednorodzinnego jest kluczowym elementem dla jego komfortowego użytkowania. W procesie budowy należy przeprowadzić izolację wszystkich elementów konstrukcji: od fundamentów, przez podłogę i ściany, po dach. Podpowiadamy, jakie materiały sprawdzą się w tym najlepiej.

Dlaczego izolacja jest tak ważna? - Jak zadbać by nasz dom wolniej nagrzewał się latem i nie wyziębiał zimą?

Zastosowanie materiałów izolacyjnych pozwala na zachowanie pożądanej temperatury niezależnie od warunków zewnętrznych. Umożliwia podniesienie temperatury zimą i zabezpiecza przed przegrzewaniem się budynku w miesiącach letnich. Dzięki temu możemy ograniczyć wydatki związane z dodatkową wentylacją czy ogrzewaniem pomieszczeń. Dobrze dobrany materiał izolacyjny chroni elementy konstrukcji przed uszkodzeniami mechanicznymi, a domowników przed hałasem, zwiększając izolacyjność akustyczną.

Kluczowymi elementami wymagającymi zabezpieczania są przegrody budowlane, przez które ucieka najwięcej ciepła – ściany, podłoga i dach. Szczególną uwagę należy zwrócić na konstrukcje mające kontakt z gruntem – fundamenty oraz podłogi w parterowej części domu.

Jak rodzaj izolacji wybrać, by nie popełnić błędu? Ocieplenie fundamentów i podłogi

Najczęściej stosowanymi w budownictwie materiałami izolacyjnymi są styropian (na ścianach) i wełna mineralna, ocieplająca dach lub fragmenty elewacji. Jednak pierwszym elementem konstrukcji, który należy ocieplić podczas wznoszenia domu, są fundamenty. Materiałem, który najlepiej sprawdza się w tym przypadku, jest polistyren ekstrudowany (XPS). Charakteryzuje się niską nasiąkliwością (0,2%) oraz korzystnym współczynnikiem oporu dyfuzyjnego (Sd) pary wodnej. Dzięki temu pozwala przegrodzie „oddychać”, a także chroni ławę lub płytę fundamentową przed wilgocią i przemarzaniem.

Polistyren XPS wykazuje również dużą wytrzymałość i odporność na ściskanie, dlatego może być bezpiecznie ułożony pod konstrukcją fundamentu. Materiał ten układa się w postaci płyt ze styropianu ekstrudowanego (XPS).

W celu izolacji fundamentów można zastosować także styropian ekspandowany (EPS), którego podstawą również jest polistyren, jednak w formie spienionej. Materiał ten charakteryzuje się słabszymi parametrami izolacyjności w porównaniu ze styropianem XPS i używa się go rzadziej.

Niezależnie od tego, jakie materiały wykorzystamy, trzeba pamiętać, że fundamenty powinny być ocieplone od spodu, ale również po bokach konstrukcji, aż do górnej granicy ławy lub płyty fundamentowej.

Jak wspomnieliśmy, przegrody mające kontakt z gruntem powinny być dokładnie zabezpieczone przed wilgocią i stratami ciepła. Z tego powodu, oprócz ocieplenia fundamentów, ważne jest wykonanie warstwy izolacji (najczęściej jest to taśma izolacyjna) pod materiałami wykończeniowymi podłóg, takimi jak panele czy płytki ceramiczne. Pozwoli nam to uniknąć strat ciepła i powstawania niepożądanych mostków termicznych.

Jaki materiał izolacyjny wybrać do ocieplenia ścian?

Do ocieplenia ścian zbudowanych z klasycznych materiałów (bloczki silikatowe, pustaki czy cegły) stosuje się sprawdzony od lat styropian. By nie popełnić kosztownego błędu, rodzaj styropianu izolacyjnego należy dopasować do materiału, z jakiego wykonana jest ściana, oraz jej grubości.

Dla przykładu, zbudowane z cegły ściany starszych budynków są zazwyczaj bardzo grube, jednak charakteryzują się niskimi parametrami izolacyjności cieplnej. W takim przypadku, mimo że ściana jest masywna, by skutecznie przeprowadzić termoizolację budynku, należy zastosować dodatkową warstwę styropianu.

Stosowane dziś powszechnie bloczki silikatowe są stosunkowo cienkie, jednak charakteryzują się dużym współczynnikiem przewodzenia ciepła. Innymi słowy, ich izolacyjność termiczna nie jest zbyt duża, w związku z tym ściany z nich zbudowane należy ocieplić relatywnie grubą warstwą styropianu.

Bloczki termoizolacyjne jako pustaki fundamentowe

Na jakie parametry styropianu zwrócić uwagę? Najważniejszym elementem który chcemy uzyskać, jest współczynnik przewodzenia ciepła (U). W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że im grubszy jest styropian, tym niższy jest współczynnik U. Warto jednak rozpatrzyć jeszcze jeden parametr, tzw. lambdę. Symbolem lambdy (λ) oznacza współczynnik przewodzenia ciepła (podobnie jak w przypadku współczynnika U, powinien być jak najniższy). Produkty z niską lambdą mogą być zatem fizycznie cieńsze, a wciąż izolować lepiej niż grubsze płyty styropianowe, jednak o wysokim współczynniku λ. O ile współczynnik U ma sens w ujęciu całej przegrody (dachu, ściany) o tyle λ charakteryzuje konkretny materiał, bez względu na jego grubość.

Ściany zewnętrze bardzo często ociepla się metodą lekką mokrą, wykorzystując bezspoinowy system ociepleń ETICS. To stosunkowo prosta metoda, która polega na zamontowaniu styropianu (lub wełny mineralnej) na ścianie, a następnie ułożeniu materiału zbrojącego oraz tynku cienkowarstwowego. Alternatywą jest ocieplenie ścian zewnętrznych metodę ciężką mokrą – w tym przypadku stosuje się cięższe tynki cementowo-wapienne.

Ocieplenie dachu – zastosowanie wełny mineralnej

Dach to kolejny newralgiczny element konstrukcji budynku, który może generować straty ciepła. Jeśli posiadamy dom z poddaszem nieużytkowym, ocieplenia będzie wymagał jedynie strop. W przypadku poddasza użytkowego konieczne będzie zastosowanie dodatkowej izolacji. Najlepszym materiałem będzie wełna mineralna. Na co zwrócić uwagę, wybierając ten rodzaj materiału do termoizolacji budynku, pisaliśmy w artykule: Jaką wełnę wybrać na poddasze.

W budownictwie stosuje się dwa główne rodzaje wełny: wełnę mineralną skalną oraz wełnę mineralną szklaną. Tę pierwszą budują wytopione surowce kamienne. Charakteryzuje się ona wysoką odpornością na ściskanie i wysoką temperaturę. Wełna mineralna szklana (potocznie zwana watą szklaną) składa się z wytopionego piasku kwarcowego, stłuczki szklanej i domieszek mineralnych. Bardzo dobrze ogrzewa i izoluje akustyczne, jednak jest mniej gęsta niż wełna skalna, przez co nie jest odporna na duże obciążenia.

Podobnie jak w przypadku pozostałych materiałów izolacyjnych stosowanych w budownictwie, wybierając wełnę mineralną, powinniśmy zwrócić uwagę na współczynnik przenikania ciepła. Istotna jest również paroprzepuszczalność. W trakcie montowania izolacji dachu należy zadbać o odpowiednią wentylację i system odprowadzania wilgoci (wykorzystując na przykład płyty ryflowane). Wełna mineralna jest materiałem izolacyjnym, który pozwala na „oddychanie ściany”, ponieważ charakteryzuje się korzystnym współczynnikiem dyfuzji pary wodnej. Zatem przenikająca z budynku para wodna ma szansę pokonać barierę tworzoną przez wełnę, po czym zostanie odprowadzona na zewnątrz dachu poprzez system wentylacji dachowej.

By dotrzeć do trudno dostępnych miejsc podczas ocieplania dachu, pomocne może okazać się natryskiwanie pianką poliuretanową (więcej w artykule: Termomodernizacja budynków pianką poliuretanową).

Nowoczesna termoizolacja domu – inne materiały izolacyjne

Na rynku znajdziemy dziś bardzo dużo materiałów izolacyjnych pozwalających wykonać skuteczne i nowoczesne ocieplenie domu. Wśród nich możemy wymienić twarde i miękkie płyty do termoizolacji poddaszy czy stropodachów, a także podłóg powyżej parteru. Do ocieplania lekkich ścian działowych lub dachów krokwiowych stosuje się dedykowane maty izolacyjne.

By dotrzeć do trudno dostępnych miejsc i szczelin (szczególnie na poddaszu), możemy wykorzystać izolację w formie granulatu. Rury i inne elementy instalacji ocieplimy przy pomocy praktycznych otulin. Warte uwagi są również ekologiczne materiały izolacyjne, takie jak coraz popularniejsze włókna celulozowe, stosowane w domach energooszczędnych.

O dobrą termoizolację budynku należy zadbać na etapie budowy, istnieje jednak możliwość docieplenia wybranych elementów konstrukcji już po zakończeniu prac. Jeśli mamy wątpliwości, czy nasz dom jest poprawnie ocieplony, warto przeprowadzić audyt energetyczny.