Rozśpiewany ogród - jak chronić ptaki wokół domu?
Szyba - nienaturalna bariera
Głuchy odgłos uderzenia w szybę i już wiadomo, że to kolejny ptak, który nie zauważył okna. Prawdopodobnie ginie z tego powodu kilkadziesiąt ptaków rocznie przy jednym domu. Czasami udaje się takiego kamikadze uratować, o ile uderzenie nie było zbyt mocne i ptak jest tylko ogłuszony. Wówczas wystarczy zapewnić mu schronienie, które pozwoli wyfrunąć na wolność po odzyskaniu sprawności. Trzeba to jednak zrobić szybko, zanim dobiorą się do niego czujne koty. One też znają już ten charakterystyczny odgłos kolizji ptaka z oknem.
Mam wrażenie, że zjawisko to występowało dawniej na o wiele mniejszą skalę. Pewnie dlatego, że okna były mniejsze, a w oknach zazwyczaj wisiały firanki. Dzisiaj chcemy, aby współcześnie projektowane domy miały duże przeszklenia, płaszczyzny szyb nie posiadały podziałów i często rezygnujemy z tradycyjnych firanek. Czy można zatem w inny sposób zabezpieczyć ptaki nie rezygnując zupełnie z panoramicznych widoków? Czy już na etapie projektu bądź budowy domu, czy urządzania ogrodu możemy jakoś zabezpieczyć naszych skrzydlatych przyjaciół ?
Jak chronić?
Przyczyną ptasiego problemu z oknami jest to, że coś takiego jak szyba nie występuje w naturze. Ptak nie widzi szyby, tylko widok za nią lub odbity obraz, stąd ma przekonanie, że lot w kierunku okna niczym mu nie grozi. Warto wiedzieć, że najbardziej niebezpieczne dla ptaków są szyby o powierzchni ponad 2 m² umieszczone poniżej 3 m nad gruntem. Pewne efekty dają ozdoby, na przykład witraże, zawieszane w oknie. Można też na tle dużego okna urządzić mini ogród częściowo przesłaniający szybę. Dostępne są również specjalne folie naklejane na szyby lub szyby z filtrami UV widoczne dla ptaków, a niewidoczne dla ludzi. Wykorzystują one fakt, że wzrok ptaków przystosowany jest do postrzegania światła w paśmie ultrafioletu. Istnieją także rolety transparentne typu "Bird Screen". Podobno w ostateczności brudne szyby też rozwiązują problem, ale to rozwiązanie wzbudzi entuzjazm jedynie nielicznych.
Istotna wydaje się również lokalizacja karmnika dla ptaków. Otóż jest ważne, aby spłoszone, oddalające się w pośpiechu ptaki nie zdołały rozwinąć zbyt dużej prędkości zanim oddalą się od niebezpiecznych przeszkód. Z analizy dostępnej literatury wynika, że karmnik należy umieszczać albo jak najbliżej okien, albo w odległości ponad 10 m. Należy jednak pamiętać, że nie tylko okna są niebezpieczne dla ptaków. Karmnik umieszczony w pobliżu krzewów zasłaniających ziemię też może stanowić pułapkę. Z karmnika zawsze bowiem wypadają kawałki pożywienia i są następnie zbierane z ziemi przez kolejne ptaki. Zajęte żerowaniem nie dostrzegają cierpliwie czatującego w zaroślach, niewidocznego dla nich kota. Zatem od gęstych zarośli też trzeba odsunąć karmnik o kilka metrów aby nie stał się karmnikiem dla kota.
Takie samo zjawisko kolizji ptaków z przezroczystymi powierzchniami zaobserwowano oczywiście również, a może przede wszystkim, w przypadku ekranów akustycznych umieszczanych przy drogach. Niektóre z nich, zlokalizowane na terenach zamieszkanych, są wykonane ze szkła, aby nie ograniczać pola widzenia mieszkańcom. Okazują się, podobnie jak okna, pułapkami na ptaki. Tutaj problem próbowano rozwiązać umieszczając na przezroczystych ekranach ciemne sylwetki ptaków drapieżnych. Rozwiązanie okazuje się mało skuteczne - nieruchome sylwetki nie robią na ptakach żadnego wrażenia, a odległości między nimi są zbyt duże aby traktowały je jako przeszkodę. Lepsze efekty dają pasy matowej folii lub zatopione albo nadrukowane wzory o odpowiedniej grubości i rozstawie. Decydująca okazuje się gęstość zastosowanych wzorów tak, aby ptak nie próbował między nimi przelecieć.
Jak widać istnieje wiele sposobów, aby zapewnić bezpieczeństwo ptakom przebywającym w naszym towarzystwie. Odwdzięczą się nam chociażby pięknym śpiewem i pomogą ograniczyć populację na przykład dokuczliwych komarów.
Więcej informacji o ochronie ptaków: https://www.domoweklimaty.pl/app/uploads/2017/02/ptop_ekrany.pdf
Fot źr. Wikimedia Commons, Francis Franklin
