Szambo – zbiornik na ścieki: pojemność, przepisy, koszty szamba przydomowego

W przypadku, gdy działka nie jest podłączona do sieci kanalizacyjnej, praktycznym i powszechnie stosowanym rozwiązaniem jest zbiornik bezodpływowy. O czym należy pamiętać, budując przydomowe szambo i jakie są jego plusy i minusy?

Szambo a przepisy. Gdzie powinien być usytuowany zbiornik?

Usytuowanie szamba na działce powinno być dobrze przemyślane. Po pierwsze ze względów praktycznych, by zapewnić jego wygodne opróżnianie (szambo trzeba regularni wybierać), po drugie ze względu na bezpieczeństwo eksploatacji. Przepisy prawne dokładnie określają, w jakiej lokalizacji może znajdować się szambo przydomowe. Przede wszystkim nie może być usytuowane za blisko domu. Zgodnie z aktualną ustawą szambo o pojemności do 10 m³ przy domu jednorodzinnym musi znajdować się co najmniej 5 metrów od drzwi i okien budynków mieszkalnych. Odległość szamba od granicy działki to co najmniej 2 metry, a wymagana odległość od studni (przeznaczonej do poboru wody pitnej) to 15 metrów.

Jakich formalności należy dopełnić przy budowie szamba?

Aby wybudować własny zbiornik na ścieki, należy zgłosić ten zamiar w najbliższym starostwie powiatowym lub urzędzie miasta. Dla zbiorników bezodpływowych do 10 m³ (optymalnych dla domów jednorodzinnych) nie potrzebujemy formalnego pozwolenia na budowę. Składamy jedynie zgłoszenie i jeśli urząd nie wyda sprzeciwu w 21 dni od daty utrzymania, możemy przystąpić do instalacji szamba. Dla zbiorników większych niż 10 m³ konieczne jest uzyskanie pozwolenie na budowę. Niezależnie, czy budujemy na podstawie zgłoszenia, czy pozwolenia, formularze wniosków znajdziemy na stronach internetowych urzędów. W przypadku bardziej rozbudowanych instalacji do wniosku konieczne może być dołączenie projektu działki.

Jak działa i jak zbudowane jest szambo?

W zależności od potrzeb możemy wybrać, czy na działce zainstalować szambo, czy przydomową oczyszczalnię ścieków. Oczyszczalnia to niższe koszt eksploatacji, jednak wymaga większej działki oraz oddalenia od ujęcia wody o minimum 30 metrów. Jak wskazaliśmy wcześniej, dla szamba przydomowego odległość ta jest o połowę mniejsza. Dla obu rozwiązań możemy starać się o dofinansowanie z funduszy centralnych i gminnych. Dla niewielkich działek najlepszym rozwiązaniem będzie małe szambo ekologiczne zamiast oczyszczalni.

W każdym wariancie ścieki z domowej sieci kanalizacyjnej przenoszone są do zakopanego w ziemi zbiornika. Do budowy szamba najczęściej wykorzystuje się zbiorniki plastikowe, betonowe, a także biologiczne. Przykładem tego ostatniego jest ekologiczne szambo z drenażem rozsączającym. Tego rodzaju oczyszczalnia biologiczna jest zbudowana według odpowiedniego schematu: składa się ze zbiornika oczyszczającego oraz systemu przewodów (drenów) rozprowadzonych na terenie działki. Dzięki preformacjom ścieki odprowadzane są bezpośrednio do gleby. Szambo ekologiczne nie wymaga dodatkowej obsługi ani nie charakteryzuje się wyższymi kosztami utrzymania w porównaniu z tradycyjnym. Oprócz wymienionych zalet za wadę szamba rozsączkowego (z sączkami) możemy uznać skomplikowaną instalację, związaną z montażem sieci drenów oraz możliwość jego starzenia (wydajność rozsączenia może się obniżyć na przestrzeni lat użytkowania).

Budowa szamba – możliwe warianty

Budując szambo lub przydomową oczyszczalnię, możemy wybrać spośród wielu rozwiązań dopasowanych do naszych potrzeb. Niektóre z nich są bardzo zbliżone, jeśli chodzi o działanie, funkcjonują jednak pod różnymi nazwami. Oto niektóre często spotykane pojęcia:

• Szambo hybrydowe – czyli inaczej hybrydowa oczyszczalnia ścieków, nazywana czasem szambem trzykomorowym. Do usuwania zanieczyszczeń wykorzystuje się czynny osad i proces natleniania. Na tej samej zasadzie działa szambo tunelowe – inaczej tunelowa oczyszczalnia ścieków. Pozwala na oddzielenie substancji nierozpuszczalnych w wodzie i utworzenie osadu na dnie zbiornika, który umożliwia biochemiczny rozkład zanieczyszczeń.
• Szambo kontenerowe – najczęściej instalowane pod kontenerami sanitarnymi (nie zakopuje się go w ziemi), zbiornik ten stanowi zazwyczaj szambo tymczasowe.
• Szambo na deszczówkę –w takim wariancie do zbiornika na ścieki odprowadzana jest woda deszczowa. Często wykorzystuje się w ten sposób nieużywane już zbiorniki. O tym, jak legalnie odprowadzić deszczówkę poza teren działki, pisaliśmy w artykule Odprowadzanie wody z rynien.
• Szambo samospalające – potocznie zwane szambem zanikowym, charakteryzuje się wyższą ceną. W tym wariancie stosuje się zbiornik dwukomorowy oraz drenaż lub studnię chłonną, co pozwala na bezpieczne odprowadzanie do gruntu wody ze zbiornika.

Jak duże powinno być szambo? Wielkość i obliczenie zużycia

Ile m³ powinno mieć przydomowe szambo? Dla zabudowy jednorodzinnej odpowiedni będzie zbiornik o pojemności do 10 m³ – szacuje się, że dla czteroosobowej rodziny wystarczy pojemność między 6 a 7 m³. To, ile waży szambo, zależy natomiast przede wszystkim od ciężaru materiału – w naturalny sposób konstrukcje z tworzywa będą lżejsze niż te z betonu (szambo betonowe o pojemności 10 m³ może ważyć nawet 10 ton, a plastikowe około 250 kg). O tym, jak głęboko powinien być zakopany zbiornik, decyduje wylot rury kanalizacyjnej. Ścieki nie mogą znajdować się wyżej niż wspomniany wylot, co zabezpiecza przed ewentualnym cofnięciem się ich do budynku.

Szczelność i wentylowanie zbiornika na szambo

Solidne szambo powinno być bezwzględnie szczelne, innymi słowy zbiornik i elementy doprowadzające powinny być dobrze izolowane, zamknięte. Tylko w ten sposób możemy zapewnić bezpieczeństwo higieniczne, a także ograniczyć nieprzyjemny zapach.

Uszczelnienie szamba można przeprowadzić na kilka sposobów, w zależności od jego budowy. Szambo utworzone z kręgów betonowych izoluje się często przez zalanie ich z zewnątrz betonem oraz zastosowaniu warstwy uszczelniacza. Szczególnie dokładnie należy zabezpieczyć miejsce łączenia kręgów. Jednolity zbiornik z tworzywa lub betonu zapewnia lepsze parametry izolacyjności, jednak z czasem parametry te w naturalny sposób ulegają obniżeniu.

Bezodpływowy zbiornik na ścieki trzeba także wentylować. Odpowietrzenie szamba (najczęściej w postaci tzw. kominka wentylacyjnego w pokrywie zewnętrznej) powinno być wyniesione minimum 50 cm nad powierzchnię gruntu.

Jak często trzeba wywozić szambo? Koszt zbiornika na szambo i wywozu nieczystości

Częstotliwość opróżniania szamba uzależniona jest przede wszystkim od ilości produkowanych ścieków w gospodarstwie domowym oraz tego, jak duży jest zbiornik. Szacuje się, że jedna osoba zużywa dziennie około 180 litrów wody. Odnosząc tę informację do liczby domowników oraz pojemności zbiornika, możemy oszacować czas napełnienia się szamba. Pomóc w tym mogą również elektroniczne czujniki, sygnalizujące zbliżające się przepełnienie.

Aby nie wywozić szamba zbyt często, warto stosować specjalne tabletki usprawniające działanie przydomowych zbiorników i oczyszczalni. Tego rodzaju preparat ogranicza nieprzyjemne zapachy, redukuje kożuchy powierzchniowe i niedrożności, a także niszczy drobnoustroje chorobotwórcze. W przypadku zauważenia nieprawidłowości w funkcjonowaniu szamba dobrym rozwiązaniem jest wezwanie wyspecjalizowanej osoby, tzw. szambonurka, który może w bezpieczny sposób wejść do zbiornika i sprawdzić jego stan.

Koszty budowy szamba ustala się indywidualnie, w zależności od wybranych rozwiązań, w tym użytych materiałów czy wielkości zbiornika. Podobnie jest z kosztem wywozu szamba – to, ile zapłacimy za tego rodzaju usługi, zależy od częstotliwości wywozu, wielkości zbiornika oraz od stawek przyjętych przez konkretne firmy.

Po więcej informacji na temat własnej oczyszczalni zapraszamy do kategorii Oczyszczalnie ścieków.