Wykusz i ryzalit - dekoracyjne elementy elewacji nowoczesnego domu. Jak urozmaicić bryłę budynku
Nowoczesne, energooszczędne domy, tak popularne w ostatnich latach, mają zazwyczaj zwarte bryły. Aby urozmaicić ich wygląd zewnętrzny, można zastosować różne, często wyjątkowo ozdobne elementy konstrukcyjne jak ryzalit i wykusz. Są to niezwykle dekoracyjne konstrukcje architektoniczne, wzbogacające sylwetkę budynku oraz wywierające zdecydowany wpływ na możliwości aranżacji pomieszczeń, w których występują.
Ryzalit renesansowy pomysł na utatrakcyjnienie bryły budynku
Ryzalit pojawił się w architekturze renesansowej jako ozdoba pałaców i dworów. Z czasem zaczęto wykorzystywać go w budownictwie wielorodzinnym. Obecnie wykorzystuje się go w budynkach jednorodzinnych. Najczęściej stosowany jest na prostych w konstrukcji domach. Jest to integralna część budynku, wysunięta poza lico ściany. W tradycyjnym budownictwie przebiegał on od fundamentów, aż po dach. Wieńczył go tympanon w formie trójkąta zdobionego płaskorzeźbami. Umiejscawiano go od strony wejścia, byozdabiał budynek. Zadaniem ryzalitu jest zdobienie elewacji i nadanie jej reprezentacyjnego charakteru. Stosuje się go także w celu poprawienia proporcji budynku. W tym celu wypełnia się go innym kolorem od reszty elewacji. Jest to płaska konstrukcja, niezmieniająca powierzchni wnętrza. Nowoczesny ryzalit może być przeszklony. Dzięki temu doświetli wnętrze, a równocześnie będzie dekoracją domu.
Wykusz efektowna ozdoba klasycznego projektu domu
Ta efektowna i praktyczna forma architektoniczna ma swoje korzenie w architekturze bliskowschodniej. Pierwotną rolą wykusza już w średniowieczu była funkcja obronna. Nad bezpieczeństwem budynku czuwali w nim wartownicy. Z czasem doceniono jego walory estetyczne i zaczęto wykorzystywać do dekoracji budynków. Wykusz nie posiada podstawy na fundamentach. Jest wystającą częścią budynku, nadwieszoną nad elewacją. Ten element konstrukcyjny najczęściej ma kształt wielokąta, prostokąta lub łuku. Może mieć trzy lub pięć ścian z dużymi przeszkleniami i spoczywać na płycie wspornikowej. Obecne możliwości techniczne pozwalają na dowolny kształt okien. Wykusz w domu różni się od ryzalitu również tym, że zmienia powierzchnię wnętrza. Dzięki niemu zyskuje się dodatkowy metraż o ciekawym kształcie. Odgrywa ogromną rolę w uatrakcyjnieniu elewacji domu i dodatkowo zdecydowanie doświetla wnętrze.
Co wybrać: wykusz, czy ryzalit?
Chcąc uzyskać ciekawą aranżację wnętrza, warto zdecydować się na wykusz. Jadalnia w nim urządzona będzie jasna i klimatyczna. Pozwoli to na uzyskanie nietuzinkowej aranżacji. Wykusz często zagospodarowany jest do stworzenia oranżerii lub kącika do pracy. Aby spożytkować jego walory, najlepiej, by znajdował się od południowej strony domu. Ma to także znaczenie energooszczędne – promienie słoneczne dogrzeją wnętrze. Nieprawidłowo wykonany wykusz może stać się przyczyną utraty ciepła. Coraz częściej spotykamy też wykusz dachowy. Wykusz w dachu to wysunięta konstrukcja ponad płaszczyznę pokrycia, najczęściej wyeksponowana osobnym zadaszeniem. Może ono być pochylone pod tym samym kontem, co główne zadaszenie budynku. Ma na celu doświetlenie poddasza. Ryzalit w nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym prezentuje się bardzo efektownie. Budynek zyskuje niepowtarzalny charakter, różny od prostych w konstrukcji brył. Zastosowanie wykuszu lub ryzalitu to wprawdzie dodatkowe koszty, jednak jest to inwestycja sprawiająca, że dom będzie wyjątkowy i niepowtarzalny.
Lukarna - sposób na zwiększenie powierzchni poddasza
Lukarna to często spotykany sposób na doświetlenie poddasza i uatrakcyjnienie wyglądu dachu. Daje możliwość łączenia różnego rodzaju daszków oraz montażu okien o odmiennych kształtach. Jej konstrukcję dostosowuje się do kształtu i wielkości domu oraz kąta nachylenia dachu. Struktura wykonana jest zazwyczaj z drewna lub częściowo murowana. Może pokrywać ją daszek pulpitowy odpowiedni do dachów o ostrym spadku. Daszek dwuspadowy także stosowany jest przy dużym nachyleniu dachu. Małe nachylenie pozwala na zaprojektowanie daszku o trzech połaciach. Lukarny w kształcie wolego oka i trójkątne nie wymagają dodatkowego daszku, gdyż nakryte są połacią głównego dachu. Mała lukarna może być umiejscowiona pomiędzy krokwiami. Dużą, murowaną, zapewniającą dodatkową powierzchnię, montuje się na wzmocnionych krokwiach. Coraz częściej spotykana w budownictwie jednorodzinnym jest lukarna z balkonem. Dzięki lukarnom dach jest uatrakcyjniony, a poddasze bardziej funkcjonalne.
Czy warto stosować tego rodzaju urozmaicenia architektoniczne?
Zastosowanie ryzalitu, wykusza czy lukarny ma na celu dekorację budynku i poprawę jego funkcjonalności. Wpływa na jego urodę i dodaje oryginalności. Dzięki wykuszowi dom powiększa swoją powierzchnię o wnękę, którą można ciekawie zaaranżować. Dodatkowe przeszklenia pozwalają na doświetlenie wnętrza i optyczne powiększenie go. Wiąże się to jednak z dodatkowymi kosztami i nie tylko dotyczy to materiałów budowlanych, ale także wykonania. Konieczna jest duża dbałość o zabezpieczenie przed utratą ciepłą. Łatwo tu o występowanie mostków termicznych. Dlatego prace budowlane muszą być wykonane z największą uwagą i starannością.
