Wymagania techniczne budynku w zakresie nasłonecznienia – analiza i regulacje przesłaniania

Inwestor decydujący się na budowę domu jest zobowiązany do przedstawienia w swoim projekcie analizy nasłonecznienia. Sprawdzamy, czym jest taka analiza i co na temat zacienienia budynku mówią przepisy.

Analiza przesłaniania i nasłonecznienia. Co to takiego?

Analizy dotyczące zacienienia i nasłonecznienia mają pokazać, jak zmieniać się będzie oświetlenie światłem naturalnym danego budynku i jego pomieszczeń na przestrzeni pór dnia i roku.

Analiza zacienienia jest pomocna, kiedy chcemy sprawdzić, czy realizowana inwestycja będzie mieć wpływ na przesłanianie pobliskich budynków, jeśli to dom wyższy od obiektów na sąsiadujących działkach. Dzięki analizie możemy też zbadać, czy wybudowany obiekt nie wpłynie niekorzystnie na funkcjonalność działki.

Z kolei analiza nasłonecznienia jest istotna zwłaszcza przy planowaniu inwestycji w odnawialne źródła energii (np. panele fotowoltaiczne). Optymalna lokalizacja takiego systemu ma bowiem kluczowe znaczenie dla opłacalności inwestycji i krótszego okresu zwrotu zainwestowanych środków.

Dodatkowo dzięki analizie zacienienia budynku i nasłonecznienia efektywniejsze będzie planowanie rozkładu pomieszczeń domu oraz umiejscowienie w nich okien. Istotne jest bowiem to, aby wykorzystać maksymalne możliwości światła dziennego.

Kiedy musimy wykonać analizę zacienienia i nasłonecznienia?

Zasadność tworzenia analizy nasłonecznienia i zacienienia ma miejsce w kilku przypadkach, tj.:

• w celu zdobycia pozwolenia na budowę;
• żeby sprawdzić wpływ inwestycji na zacienianie budynków zlokalizowanych na sąsiednich działkach;
• dla optymalnego zaplanowania pomieszczeń względem dostępu światła słonecznego;
• w celu analizy zagospodarowania działki;
• przed projektowaniem ogrodu (w celu sprawdzenia występowania zacienionych obszarów podczas różnych pór roku).

Nasłonecznienie i zacienienie budynku – przepisy

Przepisy regulujące zacienienie budynku, nasłonecznienie czy wysokość przesłaniania nie są szeroko rozbudowane. Kluczowym aktem prawnym jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (§ 13 i § 60), które określa warunki techniczne i usytuowanie budynków.

W większości mają one zastosowanie do pomieszczeń, w których przebywają ludzie. Dzieli się je na przeznaczone do pobytu tymczasowego (2-4 godziny dziennie) i pobytu stałego (powyżej 4 godzin w ciągu dnia).

Przesłanianie budynku 60 stopni i wysokość przesłaniania

Kluczowe podczas sporządzania projektu budowlanego jest przesłanianie, ściśle powiązane z usytuowaniem budynku i jego odległością od innych obiektów budowlanych. Musimy sprawdzić, czy budynki znajdują się we właściwej odległości od siebie, a do pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi będzie wpadać wystarczająca ilość naturalnego światła.

Zapewnienie odpowiedniego dopływu światła słonecznego do pomieszczeń jest możliwe, jeśli spełnimy dwa warunki:

1. Przesłaniająca część tego samego lub innego obiektu nie znajduje się między ramionami w płaszczyźnie poziomej kąta 60 st., kiedy jego wierzchołek jest usytuowany w wewnętrznym licu ściany na osi okna przesłanianego pomieszczenia. Schemat wysokości przesłaniania i odległość od budynku uwzględnia obiekty o wysokości do i powyżej 35 m, tj.:
   1. w odległości mniejszej niż wysokość przesłaniania dla obiektów przesłaniających do 35 m wysokości;
   2. w odległości minimum 35 m dla obiektów ponad 35 m wysokości.

Ważny jest prawidłowy pomiar wysokości przesłaniania. Mierzymy ją od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien obiektu przesłaniającego do poziomu jego najwyższej zacienionej krawędzi.

Od powyższej zasady występują wyjątki. W budownictwie jednorodzinnym maszt czy komin, niezależnie od przesłaniającej wysokości i szerokości, możemy usytuować minimum 10 m od okna przesłanianego pomieszczenia.

1. Zachowamy wymagania dotyczące oświetlenia dziennego, z zapewnionym dostępem światła słonecznego i stosunkiem powierzchni okien do podłogi przynajmniej 1:8.

Projekt nasłonecznienia wraz z projektem budowlanym

Przedstawienie analizy nasłonecznienia wraz z projektem budowlanym należy do obowiązków inwestora, który musi przypilnować, aby był on właściwie sporządzony i kompletny. Braki w dokumentacji skutkują wstrzymaniem wydania pozwolenia na budowę. Jeśli natomiast zostanie ono wydane na podstawie projektu niezgodnego z przepisami, może to nawet skutkować nakazem rozbiórki budynku w całości lub jego części (np. zadaszenie tarasu).

Dlatego też przy sporządzeniu projektu budowlanego należy brać pod uwagę m.in. odległość budynku od innych obiektów i czas nasłonecznienia pomieszczeń. Analizy powinny być czytelne, zgodne z przepisami i uzupełnione o rysunki z opisami.

W sporządzeniu takiej dokumentacji pomagają mapy raportu o terenie. W ten sposób możemy też sprawdzić, jakie jest nasłonecznienie działki i dachu (np. w celu przygotowania analizy nasłonecznienia dla instalacji PV).

Odległość od granicy z sąsiednią działką budowlaną

Minimalną odległość budynku od granicy działki reguluje § 12 ust. 1 Rozporządzenia z 12 kwietnia 2002 r. Mówi on, że dom na działce budowlanej możemy posadowić w odległości:

• nie mniejszej niż 4 m od granicy działki, jeśli jest zwrócony w jej kierunku ścianą z oknami lub drzwiami;
• nie mniejszej niż 3 metry od granicy działki, jeśli jest zwrócony w jej kierunku ścianą bez okien i drzwi;
• 1,5 metra lub bezpośrednio przy granicy, jeśli pozwala na to miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP).

Przy budowie domu czy każdej innej inwestycji zawsze musimy więc wziąć pod uwagę warunki techniczne zacienienia i nasłonecznienia. Od zgodności projektu z przepisami zależy czas, w jakim uzyskamy pozwolenie na budowę. Przy złamaniu prawa możemy się też narazić na duże straty, włącznie z rozbiórką budynku lub przynajmniej jego części przysłaniającej obiekty na sąsiednich działkach (np. okap).