Kominek w domu - czy można go użyć do ogrzewania?

Kominek może być nie tylko estetycznym akcentem dekorującym wnętrz. Może również z powodzeniem posłużyć do ogrzewania pomieszczeń i przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Przedstawiamy wady i zalety takiego rozwiązania.

Decydując się na kominek w domu warto rozważyć zastosowanie urządzenia do ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Przygotowania najlepiej rozpocząć na etapie planowania budowy.

Ogrzewanie powietrzem

System, który pozwala wykorzystać energię spalanego w kominku paliwa do ogrzewania domu nazywamy systemem Dystrybucji Gorącego Powietrza – w skrócie: DGP. Ogrzane w kominku powietrze może być rozprowadzane w sposób naturalny. W tej sytuacji wykorzystuje się zjawisko konwekcji - unoszenia się gorącego powietrza w obudowie kominka. Ogrzane powietrze jest następnie rozprowadzane za pomocą kanałów do poszczególnych pomieszczeń.

System dystrybucji wymuszony

Ciepło z kominka może być również rozprowadzane w sposób wymuszony. Jest to możliwie dzięki specjalnej turbinie napędzanej silnikiem elektrycznym. System wymuszony stosuje się w przypadku wykorzystania ciepła do ogrzania pomieszczeń znajdujące się nie tylko w pobliżu kominka, ale również tych położonych dalej, a dzięki turbinom istnieje możliwość regulacji ilości dostarczanego do pomieszczeń ciepłego powietrza i bardziej precyzyjnej kontroli temperatury.
Ciepłe powietrze rozprowadzane jest do poszczególnych pomieszczeń za pomocą izolowanych elastycznych rur lub ocynkowanych kanałów o średnicy 100-160 mm. Przystosowane do pracy w wysokich temperaturach przewody, charakteryzujące się niskimi oporami przepływu powietrza, prowadzone są najczęściej na poddaszu nieużytkowym, pod sufitami podwieszanymi oraz pod posadzką.
Przy projektowaniu systemu zwraca się uwagę na to, aby przewody miały możliwie jak najmniej odnóg, ponieważ każdy skos czy zmiana przekroju oznacza stratę ciśnienia. Istotna jest również odpowiednia izolacja kanałów, która zapobiega utracie ciepła i pełni funkcję tłumiącą hałas.
Zakończenia kanałów usytuowane są w ścianach i suficie, tak aby cyrkulacja powietrza zapewniała prawidłowy rozkład ciepła w pomieszczeniu, i wyposażone w kratki wentylacyjne z regulacją lub w anemostaty.

Efektywne działanie system DGP

Jest ono uzależnione od kilku czynników. Pomieszczenie, w którym będzie zainstalowany kominek powinno być usytuowane w taki sposób, aby wszystkie przewody doprowadzone do poszczególnych pomieszczeń miały zbliżoną długość. Dzięki temu ciepło będzie rozprowadzane w sposób równomierny. Palenisko powinno mieć zapewniony dopływ świeżego powietrza. Do tego celu służy przewód nawiewny z filtrem i przepustnicą, która zapobiega wychładzaniu się pomieszczenia.

Zalety i wady systemu dystrybucji gorącego powietrza

Zaletami systemu DGP jest to, że jest on tani w eksploatacji i uniezależnia od zewnętrznych dostawców energii. Ma to znaczenie w przypadku awarii sieci gazowej lub elektrycznej. Ponadto instalacja systemu jest stosunkowo tania i prosta. Za DGP przemawia również niewielka awaryjność i możliwość ogrzania dużych i małych domów. Wady? System trudno zamontować w istniejących już domach. Wadą jest również jest mało precyzyjna regulacja oraz fakt przenoszenia kurzu oraz nieprzyjemnych zapachów .
W systemie opartym na grawitacji nie jest on wydajny – powietrze rozprowadzane jest co najwyżej na odległość kilku metrów (maksymalnie 3 m) i nadaje się do ogrzewania tylko kilku sąsiadujących pomieszczeń. Rozwiązanie to sprawdzi się więc tylko w domach o niewielkiej powierzchni.
Zachodzi również konieczność zapewnienia odpowiedniej filtracji gorącego powietrza. Mała prędkość przepływu oraz wysoka temperatura nawiewu może doprowadzić wystąpienia zjawiska zwanego pirolizą – czyli przypalania kurzu. Jest to bardzo niekorzystne dla zdrowia domowników. Ponadto sam kominek, według obowiązującego prawa, nie może służyć jako jedyne źródło ciepła w domu. Można go jedynie wykorzystać jako uzupełnienie istniejącej już instalacji grzewczej.

Kominek z płaszczem wodnym

W przypadku korzystania z ogrzewania, w którym nośnikiem energii jest woda, warto rozważyć zastosowania kominka z płaszczem wodnym. Urządzenie, w przeciwieństwie do kominka pracującego w systemie dystrybucji gorącego powietrza, współpracując z instalacją centralnego ogrzewania może również posłużyć do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Kominek z płaszczem wodnym może być jedynym źródłem ciepła w domu, ale zazwyczaj współpracuje on z kotłem gazowym, na olej albo elektrycznym.
Z wyglądu kominki z płaszczem wodnym przypominają tradycyjne wkłady, ale pomiędzy jego ściankami przepływa woda. Odbiera ona ciepło z komory spalania i przekazuje do instalacji grzewczej za pomocą króćców przyłączeniowych, umieszczonych w korpusie wkładu. Kominki z płaszczem wodnym pracują w instalacjach grzewczych typu otwartego. W przypadku systemów zamkniętych, stosuje się przeponowy wymiennik ciepła, oddzielający dwa obiegi – kominkowy, otwarty i grzejnikowy, zamknięty. Dzięki wężownicy lub zastosowaniu zasobnika ciepłej wody kominek może służyć do przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Zalety związane z zastosowania kominka z płaszczem wodnym to: znaczne zmniejszenie kosztów ogrzewania domu, bardziej precyzyjna, w porównaniu do systemu DGP regulacja temperatury w pomieszczeniach, oraz fakt iż ogrzewanie działa jeszcze długo po wygaśnięciu ognia w palenisku.

Czym palić w kominku?

Drewno służące do palenia w kominku powinno być odpowiednio wysuszone – wilgotne nie dość, że źle się pali, dymi i oddaje mało ciepła, ale może również źle wpływać na pracę całego systemu. Ponadto w czasie spalania wilgotnego drewna wydzielają się smołowate substancje, które osiadają na wewnętrznych ścianach komina i mogą przyczynić się do powstania pożaru. Drewno przeznaczone do kominka powinno więc być odpowiednio długo sezonowane – tak aby osiągnęło właściwy stopień wilgotności.
Najlepiej palą się gatunki drzew liściastych takich jak: dąb, grab, buk, wiąz. Nieco mniej kaloryczne i gorzej się palą lipa oraz topola. Iglaste zawierają zbyt dużo żywicy, ponadto w trakcie procesu spalania wytwarzają dużo dymu oraz sadzy, a ta osadzając się w kominie zanieczyszcza go i zmniejsza jego drożność.

Jak dbać o kominek?

Gwarancją prawidłowego działania kaset i wkładów kominkowych jest właściwa konserwacja i regularne przeglądy. Należy usuwać po każdym paleniu popiół i regularnie czyścić zabrudzone szyby. W przypadku zużycia należy je jak najszybciej wymienić. Koniecznie należy sprawdzać stan uszczelek wokół drzwiczek oraz regulatorów wlotu powietrza.

Fot. Austroflamm